Wszystko jak sen wariata śniony nieprzytomnie.
K.I. Gałczyński, Serwus madonna (1929)

Najbardziej znany stał się za sprawą paradramatycznej serii podszytych absurdem humoresek Teatrzyk Zielona Gęś, w której pojawiła się galeria postaci takich jak Osiołek Porfirion, Piekielny Piotruś, Hermenegilda Kociubińska czy sama Zielona Gęś. Oto Konstanty Ildefons Gałczyński, podpisujący się też jako Karakuliambro – polski poeta o niebagatelnym poczuciu humoru. Wydał m.in. tomiki wierszy Zaczarowana dorożka (1948), Ślubne obrączki (1949), Pieśni (1953). Był też autorem tłumaczenia (a właściwie parafrazy) Snu nocy letniej Williama Szekspira (1952) oraz Ody do Radości Friedricha Schillera.

Słynny Teatrzyk Zielona Gęś, cykl dramatycznych miniatur, w których obecny jest groteskowy dowcip oraz absurdalne poczucie humoru, liczy sobie ponad 160 utworów i ukazywała się do roku 1950. Utwory wchodzące w skład później zebranego tomiku stylizowane były na scenariusze scenek rodzajowych i bazowały na pojęciu gagu.

Teatrzyk miał swoją premierę w 1946 roku. Każdego tygodnia scenki z Zielonej Gęsi publikowane były na ostatniej stronie Przekroju. Najmniejszy teatrzyk świata zdobył wielką popularność i uznanie. Konstanty Ildefons Gałczyński w swoim Teatrzyku stworzył postacie barwne, odzwierciedlające cechy Polaków, groteskowe i śmieszne w swoich działaniach. Najważniejsi bohaterowie to: Alojzy Gżegżółka – szczery młodzieniec uwydatniający wady społeczeństwa, Fafik – pies redakcyjny, wierny Zielonej Gęsi, Osiołek Porfirion – mistrz puenty oraz Profesor Bączyński – artysta, angelolog. Ważną rolę odgrywa również Chór Polaków – są to głosy przeciwników Zielonej Gęsi oraz głos Społeczeństwa, który reprezentuje naród polski. W swoich teatrzykach Gałczyński wybitnie przedstawił obraz Polski, wykpił przywary Polaków i ich zaniedbania. Z humorem wytknął skłonność do idealizacji historii, przesadną dumę i wiarę w tradycję, a przede wszystkim potępił ludzką głupotę. W teatrzykach poeta posługiwał się również postaciami z literatury czy historii, z humorem zmieniając bieg wydarzeń i podważając to, co dotychczas niepodważalne. Czytamy więc o Hamlecie idiocie, Ewie, która nie dała jabłka Adamowi w raju, Locie, który rozpuścił swoją żonę z soli. Teatrzyk Zielona Gęś miał być krzywym zwierciadłem rzeczywistości i kształtować u czytelników dobre postawy.

Sam Gałczyński urodził się 23 stycznia 1905 roku w Warszawie, pochodził z rodziny drobnomieszczańskiej. Po wybuchu I wojny światowej został wraz z rodzicami ewakuowany z Warszawy i w latach 1914–1918 mieszkał w Moskwie, gdzie uczęszczał do polskiej szkoły. Po powrocie do Warszawy studiował filologię angielską oraz klasyczną.

Jego debiut literacki w prasie nastąpił w 1923 roku. Związany był z grupą poetycką Kwadryga oraz pismami satyrycznymi i politycznymi stolicy, należał do bohemy artystycznej. W roku 1930 poślubił Natalię Awałow (ślub odbył się w soborze metropolitalnym Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny w Warszawie). W latach 1931–1933 przebywał w Berlinie na stanowisku attaché kulturalnego. W latach 1934–1936 Gałczyńscy mieszkali w Wilnie, na Zarzeczu i tam w roku 1936 urodziła się ich córka Kira. W szeregu swoich utworów Gałczyński nawiązuje do atmosfery Wilna i śladów, jakie pozostawił w nim Adam Mickiewicz. W 1936 roku Gałczyńscy wrócili do Warszawy.

teatrzyk-zielona-gesWraz z początkiem II wojny światowej, powołany do wojska, brał udział w kampanii wrześniowej. Trafił do niewoli radzieckiej, z której został przekazany do niewoli niemieckiej. Okres okupacji spędził w stalagu XI A w Altengrabow. Podczas okupacji jego wiersze ukazały się w drukowanych konspiracyjnie antologiach poezji Werble wolności i Słowo prawdziwe. Po wojnie w latach 1945–1946 przebywał w Brukseli i Paryżu, w 1946 urodził się jego syn, także Konstanty Ildefons. Do Polski powrócił w 1946 i zamieszkał w Krakowie. W 1948 i w 1949 roku mieszkał w Szczecinie, gdzie założył (wspólnie z Heleną Kurcyusz i Jerzym Andrzejewskim) Klub 13 Muz, następnie osiadł na stałe w Warszawie. Współpracował m.in. z tygodnikami Bluszcz, Prosto z Mostu i Przekrój (m. in. Listy z fiołkiem), a także z Tygodnikiem Powszechnym oraz krakowskim kabaretem Siedem kotów.

Wiele z jego powojennych utworów – w tym Poemat dla zdrajcy (atak na Czesława Miłosza), Podróż Chryzostoma Bulwiecia do Ciemnogrodu czy panegiryk Umarł Stalin (1953) – napisanych zostało w konwencji socrealistycznej. W roku 1950 sam stał się obiektem walki ideologicznej – jego twórczość została potępiona na Zjeździe Literatów Polskich przez Adama Ważyka jako drobnomieszczańska.

W ostatnich latach życia stworzył kilka większych form poetyckich: Wielkanoc Jana Sebastiana Bacha (1950), Niobe (1951), Wit Stwosz (1952), Kronika Olsztyńska (1952). W tym czasie związany był z leśniczówką Pranie nad Jeziorem Nidzkim, gdzie napisał wiele utworów, m.in. Kronikę Olsztyńską. Tam też znajduje się obecnie jego muzeum.  Zmarł 6 grudnia 1953 roku w Warszawie na skutek trzeciego zawału serca.

Poezja Gałczyńskiego stała się inspiracją dla wielu twórców muzyki popularnej. Niektóre jego wiersze doczekały się kilku takich interpretacji. Teksty Gałczyńskiego wykorzystywane były także w kabaretach, takich jak: Kabaret Olgi Lipińskiej, Kabaret Potem czy też Barszcz z krokietem. W czasach PRL wykorzystano jego wiersz Ukochany kraj jako pieśń socjalistyczną. Natomiast w 2001 roku powstał musical Ukochany kraj w reżyserii Janusza Józefowicza w teatrze muzycznym Studio Buffo.

Źródło: Wikipedia.org

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *