19 stycznia 1943 roku przyszła na świat Janis Lyn Joplin, legenda, ikona popkultury, amerykańska piosenkarka rockowa, soulowa i bluesowa, autorka tekstów, najczęściej wiązana z szeroko pojętym stylem psychodelicznego rocka (hipisowski rock) i blues rocka.
Zdobyła popularność pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku jako wokalistka zespołu Big Brother & the Holding Company. Choć kariera artystyczna piosenkarki trwała zaledwie kilka lat, przeszła ona do legendy gatunku i ciągle uznawana jest za jedną z najbardziej wpływowych postaci współczesnej kultury masowej. Joplin karierę rozpoczęła w 1962 występami w klubach. W 2004 magazyn Rolling Stone umieścił Joplin na 46 miejscu w rankingu 100 Największych Artystów Wszech Czasów.
Urodziła się w Port Arthur w Teksasie w USA; była córką Setha (1910-1987) i Dorothy (1913-1998) Joplin. Jej ojciec był inżynierem, zaś matka archiwistką w wyższej szkole handlowej. Janis była najstarsza z trójki rodzeństwa. Rodzice Joplin zawsze uważali, że trzeba jej poświęcić więcej uwagi niż pozostałym dzieciom. Dorothy Joplin powiedziała, że [Janis] była niezadowolona i nieusatysfakcjonowana, gdy poświęcano jej za mało uwagi. Wzajemne zrozumienie nie wchodziło w grę.
{youtube}ApfKglyNjyA{/youtube}
Jako nastolatka zaprzyjaźniła się z grupą wyrzutków, którzy zapoznali ją z twórczością artystów afroamerykańskiego bluesa, takich jak Bessie Smith oraz Leadbelly, których muzyka, według Janis, zainspirowała ją do podjęcia decyzji o rozpoczęciu kariery muzycznej. Dołączyła do lokalnego chóru, a następnie zaczęła słuchać takich bluesowych wykonawczyń jak Big Mama Thornton czy Odetta Holmes.
Początkowo jej pasją było malarstwo, później, wraz z grupą przyjaciół, zaczęła śpiewać wybrane piosenki nie tylko z gatunku blues, ale i folk. Twierdziła, że podczas nauki w szkole średniej im. Thomasa Jeffersona głównie unikała towarzystwa. Powiedziała: Byłam nieprzystosowana. Czytałam. Malowałam. Nie darzyłam czarnuchów nienawiścią. Będąc nastolatką, cierpiała na nadwagę. Jej skórę pokryły tak głębokie blizny i rozstępy, że musiała poddać się zabiegowi dermabrazji. Jej rówieśnicy naśmiewali się z jej wyglądu.
W 1960 ukończyła szkołę i udała się na studia na uniwersytet Lamar State College of Technology w Beaumont, a później na Uniwersytet Teksasu w Austin, jednak nigdy nie ukończyła studiów. Tamtejsza gazeta studencka opublikowała artykuł o Janis, zatytułowany Ona ma odwagę być inna.
W 1966 dołączyła jako wokalistka do mało znanego zespołu bluesrockowego Big Brother & the Holding Company. Wkrótce jej nieco skrzeczący lecz bardzo ekspresyjny głos o dużych możliwościach, stał się sygnaturą zespołu, z którym wydała dwa albumy. Do statusu gwiazdy podniósł Janis Joplin występ z zespołem na festiwalu rockowym Monterey Pop Festival w 1967 roku. W grudniu 1968 artystka rozstała się z zespołem i rozpoczęła karierę solową, wspomagana przez utworzone w tym celu efemeryczne grupy: Kozmic Blues Band, a następnie Full Tilt Boogie Band. Kolejne dwa albumy, wydane pod nazwiskiem artystki (drugi już pośmiertnie), stały się również klasykami psychodelicznego rocka, balansując na pograniczu muzyki soul i bluesa. Janis Joplin wystąpiła również na słynnym festiwalu rockowym w Woodstock w 1969.
{youtube}MxdCWdaUv18{/youtube}
Seria znakomitych utworów, w tym przeboje Piece of My Heart, Try (Just a Little Bit Harder) i Me and Bobby McGee (kompozycja Krisa Kristoffersona), humorystyczny utwór a cappella Mercedes Benz, czy brawurowa interpretacja Summertime George’a Gershwina, weszły na trwałe do kanonu rocka. Janis Joplin związana była z ruchem hippisowskim. Krótkie lata jej kariery wypełnione były alkoholowymi, narkotycznymi i obyczajowymi ekscesami, przeplatanymi kuracjami odwykowymi. Zmarła na krótko przed wydaniem swojej drugiej solowej płyty, Pearl, 4 października 1970 roku w pokoju numer 105 w Hotelu Landmark w Hollywood, gdzie wówczas mieszkała. Przyczyną zgonu było ostre zatrucie heroinowo-morfinowe w wyniku wstrzyknięcia nadmiernej dawki. Ciało Janis Joplin poddano kremacji, a prochy zostały rozsypane w Kalifornii nad Oceanem Spokojnym.
W grudniu 2005 roku w warszawskim Teatrze Roma odbyła się premiera monodramu muzycznego Moja mama Janis w którym wykorzystano 16 piosenek artystki, na tę okazję po raz pierwszy przetłumaczonych na język polski przez Daniela Wyszogrodzkiego i Maciejkę Mazan. Główną rolę w monodramie gra i piosenki Joplin śpiewa Jolanta Litwin-Sarzyńska. Ta rola została uznana za najlepszą kreację I Festiwalu Teatrów Muzycznych w Gdyni (2008). W styczniu 2010 roku Agencja Artystyczna MMJ wydała płytę zatytułowaną Moja mama Janis z 12 utworami pochodzącymi z monodramu o tym samym tytule. Wykonawczynią jest Jolanta Litwin-Sarzyńska.
W 1995 roku Janis Joplin została wprowadzona do Rock and Roll Hall of Fame.
Dyskografia Janis Joplin:
1967 Big Brother & the Holding Company
1968 Cheap Thrills
1969 I Got Dem Ol’ Kozmic Blues Again Mama!
1971 Pearl
1972 Joplin in Concert [live]
1973 Greatest Hits
1975 Janis [Original Soundtrack]/Early Performances
1980 Anthology
1982 Farewell Song
1983 Prime Cuts
1984 Cheaper Thrills
1993 Janis BoxSet
1995 18 Essential Songs
1997 Absolute Janis
1999 Box of Pearls
1999 Live at Woodstock – August 19, 1969
2002 900 Nights [DVD]
2005 Pearl, Legacy Edition 2CD
Źródło: Wikipedia.org