8 listopada 1929 roku urodził się w Warszawie jeden z najwybitniejszych twórców polskiej szkoły plakatu, Jan Młodożeniec. Autor ponad 400 plakatów, okładek książkowych, ilustracji, rysunków. Wybitny projektant graficzny i malarz, syn futurystycznego poety Stanisława Młodożeńca.

Jan Młodożeniec był znany głównie jako grafik użytkowy; już podczas studiów zrealizował wiele zamówień dla wydawnictw. Później zajął się plakatem, z którego uczynił swoją główną formę wypowiedzi artystycznej. Do najważniejszych w jego twórczości należały plakaty filmowe (m.in. Dawno temu w Ameryce, Ojciec chrzestny, Wielki Gatsby), teatralne (m.in. do sztuk Czechowa, Fredry, Wyspiańskiego), a nawet reklamowe. Pierwszy plakat powstał w 1951 roku dla filmu historycznego Praga 1848. W połowie lat 50’ Młodożeniec zaczął być uważany za jednego z najbardziej cenionych twórców plakatu i grafiki książkowej. Zaliczał się do artystów kształtujących polską szkołę plakatu.

Był artystą charakterystycznym, cechował go własny, oryginalny styl. Sam nazwał swoje dzieła „plakatem osobowościowym”. Ręcznie wykonywał liternictwo (które było bardzo ważne w jego twórczości) przekonany, że tym sposobem otrzyma litery najbardziej dopasowane do kompozycji. Używał różnych krojów pisma i prostych ozdobników. Tworzył ażurowe formy słów. W wielu jego plakatach słowo jest materiałem graficznym.

Artysta lubił kolor sam w sobie, nieustannie z nim eksperymentował i poszukiwał. Jego plakaty są barwne, niezwykle zharmonizowane, cechuje je logiczna kompozycja. Znak rozpoznawczy to czarna, gruba kreska, rozdzielająca plamy idealnie skomponowanych, często bardzo wyrazistych, kolorów. Zarówno rysunek jak i charakterystyczny krój pisma kojarzy się z dziecięcym, z pozoru nieporadnym, ale jednocześnie jest zdecydowany. W jego pracach wyraźnie widoczna jest liryczna ekspresja zabarwiona odrobiną ludowej prostoty, dziecięcej naiwności i… poczucia humoru. Artysta dbał o czytelność swoich prac, umieszczając na nich tylko elementy niosące przekaz istotny dla całości. Operował prostymi środkami wyrazu, a jego kod graficzny, niosący w prostej formie duży ładunek treści, działał wręcz jak poezja. Artysta łączył elementy tradycji z nowoczesnością, inspirując się różnymi nurtami współczesnej sztuki, m. in. twórczością artystów takich jak Leger, Picasso, Braque, Matisse czy Klee.

Jego plakaty do filmów Jajo węża, Klute czy Konformista przeszły do historii kina, podobnie jak drukowane przez lata na łamach „Filmu” i „Miesięcznika Literackiego” rysunkowe komentarze kinowe.

Ilustracje i okładki książkowe tworzone przez Jana Młodożeńca miały w sobie bardzo wiele z plakatu. Artysta stworzył oprawę graficzną m.in. do Pierwszego kroku w chmurach Marka Hłaski (wyd. 1956), Perły Steinbecka (1956), Poskromienia złośnicy Szekspira (1972) oraz Opowieści o konopiach i famach Cortazara (1974). W ilustracjach często posługiwał się tekstem jako formą, podobnie jak w plakacie. Ilustracje te charakteryzowała nowoczesność rysunku i klimat typowy dla poezji. Młodożeniec był również uzdolnionym malarzem. Lubił malować na niewielkich formatach (A4), prostymi technikami. Jego prace malarskie to barwne, pełne życia układy plam, rozdzielonych czernią linii, podporządkowane jakiejś wewnętrznej dyscyplinie.

W swoim życiorysie Jan Młodożeniec napisał:

„W ostatnich latach dużo maluję. Świadomie staram się malować rzeczy uśmiechnięte, wesołe, gdzie kolor jest najważniejszy, a że to są rybki, ptaszki, motyle, guziki, drobiazgi, panegiryki na cześć sztuki, to moja sprawa. Marzą mi się obrazy nieprzedstawiające. Sam kolor. Każdy kolor jest dobry, aby we właściwym sąsiedztwie”.

Pod koniec życia Młodożeniec malował nacechowane lirycznym humorem prace, przedstawiające życie codzienne z perspektywy wędrującego po świecie wróbla. Ptak ten był do tego stopnia bliski artyście, że podpisywał on swoje prace jako Jan Moineau, czyli Jan Wróbel.

W latach 1948–1955 studiował na PWSSP w Warszawie w katedrze grafiki i plakatu prof. Henryka Tomaszewskiego. Od 1953 projektował plakaty i grafiki, współpracując z wydawnictwami: Czytelnik, Iskry, Wydawnictwem Artystyczno – Graficznym, centralą Wynajmu Filmów oraz teatrami i muzeami. Zdaniem krytyków sztuki jego prace wyróżniała bogata, żywa kolorystyka, humor i umiejętność zamknięcia tematu pracy w jednym znaku.

Tworzył projekty plakatów filmowych (m.in. Dawno temu w Ameryce, Ojciec chrzestny, Wielki Gatsby), teatralnych (do sztuk Czechowa, Fredry, Wyspiańskiego), z okazji wydarzeń kulturalnych (X Zamojskie Lato Teatralne, wystawy plakatów, grafiki) reklamowych oraz okładek książek (Stanisław Młodożeniec Kreski i futureski, Agnieszka Osiecka Szpetni czterdziestoletni, Witold Gombrowicz Transatlantyk).

W 1962 odbyła się jego pierwsza wystawa indywidualna artysty w warszawskiej Galerii Kordegarda, później w Wiedniu (1964), Pradze (1966), Poitiers (1968). W ciągu całego życia Jan Młodożeniec miał ponad 40 wystaw indywidualnych. W latach 1962 – 2000 brał udział w wielu wystawach polskiego plakatu w kraju i za granicą, w Międzynarodowych Biennale Plakatu w Warszawie, USA, Toyamie. Członek Alliance Graphique Internationale od 1974 roku.

Laureat licznych nagród, m.in.:

srebrny medal na IBA w Lipsku (1965, 1985);

Nagroda Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek za wybitne osiągnięcia w kształtowaniu szaty graficznej książek (1978);

złoty medal na VIII Międzynarodowym Biennale Plakatu w Warszawie (1980);

I nagroda na Biennale Plakatu w Lahti (1983);

Nagrody Roku w konkursie na Najlepszy Plakat Warszawy (1965, 1966, 1970, 1972, 1973, 1979, 1981, 1983, 1985, 1989);

Jego prace są w kolekcjach m.in.:

Stedelijk Museum w Amsterdamie;

Kunstbibliothek w Berlinie;

Biblioteque Forney w Paryżu;

Morawskiej Galerii w Brnie;

Museum of Modern Art w Toyamie;

Museum of Modern Art w Nowym Jorku;

Po jego śmierci we Wrocławiu w 2001 odbyła się wystawa monograficzna.

Zmarł 12 grudnia 2000 w Warszawie. Jego prace znajdują się m.in. w zbiorach Stedelijk Museum w Amsterdamie, Kunstbibliothek w Berlinie, Biblioteque Forney i Musee d’Arts Decoratifs w Paryżu, Museum of Modern Art w Nowym Jorku oraz w licznych kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą.

Ważniejsze wystawy indywidualne:

1962 – Warszawa, Galeria Kordegarda

1963 – Wiedeń, Galerie in der Biberstrasse

1969 – Warszawa, Dom Artysty Plastyka

1971 – Przemyśl, Muzeum Ziemi Przemyskiej

1978 – Berlin, Galerie am Prater

1979 – Poznań, Muzeum Narodowe

1980 – Białystok, BWA

1981 – Zamość, BWA

1983 – Lathi, Finlandia

1984 – Warszawa – Wilanów, Muzeum Plakatu

1986 – Warszawa, Galeria Młodych

1991 – Essen, Deutsches Plakat Museum

1993 – Sandomierz, Muzeum Okręgowe

1998 – Kraków, Galeria Zderzak

Galerię plakatów artysty zobaczysz TUTAJ. http://www.poster.com.pl/pl/mlodozeniec.htm

Źródła: Wikipedia.org, Culture.pl, Poster.com.pl