Święta, święta… A co było przed Bożym Narodzeniem?

Dziś już niewielu z nas pamięta, że zanim ziemie Słowian zostały schrystianizowane, pod koniec grudnia obchodzono na nich zupełnie inne święto. No, może nie do końca „zupełnie inne”, bo wcale niemało tych przedchrześcijańskich tradycji przeniknęło do nowych wierzeń. W ten sposób przemieszała się nowa wiara ze starą. To dość typowe zjawisko i dotyczy także wielu innych świąt kościelnych.

Zanim więc pojawiło się u nas, Słowian, Boże Narodzenie, mieliśmy tzw. Godowe Święto, inaczej Szczodre Gody lub Święto Zimowego Staniasłońca. To pradawne święto Słowian, przypadało na okolice przesilenia zimowego, czyli na dni 21 – 22 grudnia. Jest jednym z tzw. głównych świąt solarnych. Co ciekawe, współcześnie jest obchodzone przez wszystkie grupy rodzimowiercze w Polsce.

W Polsce wszystko zaczęło się od Dziadów – przedchrześcijańskiego zwyczaju ludowego kultywowanego przez Słowian i Bałtów. Zasadniczym celem tych obrzędów było nawiązanie kontaktu z duszami zmarłych i pozyskanie ich przychylności.

Halloween, Hallowe’en to zwyczaj związany z maskaradą i odnoszący się do święta zmarłych, obchodzony w wielu krajach nocą 31 października.

16 czerwca Irlandia (ale też i nie tylko ona) obchodzi Bloomsday – świeckie święto ustanowione dla upamiętnienia życia i twórczości irlandzkiego pisarza Jamesa Joyce’a, a w szczególności fikcyjnych wydarzeń z jego powieści Ulisses, której akcja w większości rozgrywa się 16 czerwca 1904 roku (z wyjątkiem monologu Molly – poranne godziny siedemnastego).

Nazwa święta pochodzi od nazwiska Leopolda Blooma, głównego bohatera Ulissesa, a dzień 16 czerwca 1904 został przez pisarza wybrany, ponieważ to właśnie wtedy James Joyce umówił się na pierwszą randkę z Norą Barnacle, która wkrótce stała się jego muzą, kochanką, a potem żoną.

Dziś… Noc Walpurgi. Czyli noc zmarłych i złych duchów obchodzona przez dawne ludy Germańskie… a także i dziś.

W naszym regionie Europy Noc Walpurgi (Walpurga, Walpurgis, Walpurgisnacht) najczęściej kojarzona jest z sabatem czarownic odbywającym się na górze Brocken w noc z 30 kwietnia na 1 maja. Tradycyjnie przewodziła mu bogini śmierci Hel.

Święto Ognia (hiszp. Fallas de Valencia lub Fiesta de Las Fallas) – pogański karnawał, odbywający się, począwszy od 1 marca, co roku w marcu w hiszpańskiej Walencji. Głównym elementem święta są rzeźby tworzone z kartonu, plastrów, wosku i drewna, wykonywane według projektów zawodowych artystów plastyków, które płoną na ulicach miasta w ostatnim dniu świąt – 19 marca. Każdej grupie rzeźb towarzyszy mniejsza grupa, wykonana przed dzieci z danej dzielnicy lub osiedla, tę mniejszą grupę nazywamy 'ninots’ (dziecięca).

17 marca ubieramy się na zielono, pijemy zielone piwo na zmianę z irlandzką kawą, tańczymy do muzyki celtyckiej, aż nam się omal nóżki nie poplączą, a pod koniec imprezy śpiewamy komuś, kogo właśnie poznaliśmy, że kooooochamy go jak Irlandię… Albo może robimy coś jeszcze innego?

Tego dnia bowiem tradycyjnie przypada Dzień Świętego Patryka. Tradycyjnie – w Irlandii, gdzie jest to święto zarówno narodowe, jak i religijne (święty Patryk jest katolickim patronem Irlandii), jednak, za sprawą kulturowej globalizacji, od pewnego czasu jest obchodzone również poza Irlandią, w tym także – w Polsce.

Dzień Jedności Kaszubów (kasz. Dzéń Jednotë Kaszëbów)jest obchodzonym corocznie świętem przypadającym na 19 marca i upamiętniającym pisemną wzmiankę o Kaszubach w bulli Grzegorza IX.

19 marca 1238 roku papież zatytułował szczecińskiego księcia „księciem Kaszub” (łac. clare morie…duce Cassubie), potwierdzając dobra podarowane przez Bogusława I (zm. 1187) zakonowi joannitów pod Stargardem nad Iną. Była to prawdopodobnie pierwsza historyczna wzmianka o Kaszubach.

Po reformie administracyjnej (1999), dzięki czemu obszar Kaszub znalazł się w całości w granicach nowego województwa pomorskiego, zostały zapoczątkowane zjazdy Kaszubów odbywające się do chwili obecnej. Pierwszy zjazd odbył się w 1999 roku w Chojnicach. Zjazdy są szczególną okazją do promocji kaszubszczyzny, podtrzymywania tradycji regionu oraz integracji Kaszubów. Atrakcją jest przejazd pociągiem Transcassubia, podczas którego Kaszubi manifestują swą jedność.

Bob Marley był pierwszą gwiazdą światowego formatu pochodzącą z kraju Trzeciego Świata – z Jamajki. Nietrudno się dziwić, że dla swoich rodaków jest niezwykle ważną postacią. Co ciekawe – na tyle ważną, że dzień jego urodzin, 6 lutego, od 1990 roku jest jednym z 10 świąt państwowych ustanowionych w tym kraju. Święto to nosi nazwę, po prostu: Dzień Boba Marleya.

Jamajczycy i Jamajki obchodzą to święto, gromadząc się i śpiewając wspólnie utwory, które stworzył Marley, nim przedwcześnie zmarł w wieku 36 lat. Niegdyś z okazji Dnia Boba Marleya organizowano także festival Reggae Sunsplash, jednak niestety przestał się on odbywać kilka lat temu.

Andrzejki (znane kiedyś także jako Jędrzejki lub Jędrzejówki) to tradycyjny wieczór wróżb odprawianych w nocy z 29 na 30 listopada, w wigilię świętego Andrzeja, patrona Szkocji, Grecji i Rosji. Pierwsza polska wzmianka literacka o nim pojawiła się w 1557 za sprawą Marcina Bielskiego. Andrzejki są specjalną okazją do zorganizowania ostatnich hucznych zabaw przed nadchodzącym z początkiem grudnia adwentem.

Niegdyś wróżby andrzejkowe miały charakter wyłącznie matrymonialny i przeznaczone były dla niezamężnych dziewcząt (męskim odpowiednikiem andrzejek były katarzynki). Początkowo andrzejki traktowano bardzo poważnie, a wróżby odprawiano tylko indywidualnie, w odosobnieniu; w czasach późniejszych przybrały formę zbiorową, organizowaną w grupach rówieśniczych panien na wydaniu, zaś współcześnie przekształciły się w niezobowiązującą zabawę gromadzącą młodzież obojga płci.