Antonio Lucio Vivaldi, wybitny włoski skrzypek i kompozytor, zwany był przez współczesnych Il Prete Rosso, co po polsku znaczy „Rudy Ksiądz”, był bowiem katolickim kapłanem. Przez lata zapomniany, dziś uważany jest za jednego z najwybitniejszych kompozytorów baroku.
Vivaldi niemal natychmiast po śmierci pogrążył się w niepamięci, a jeśli już pojawiało się gdzieś jego nazwisko, to tylko w charakterze anegdoty o księdzu biegającym w trakcie mszy do zakrystii, by zapisać temat muzyczny, który właśnie wpadł mu do głowy. Dopiero narastające zainteresowanie muzyką J.S. Bacha, który dokonał transkrypcji na klawesyn 18 koncertów skrzypcowych Vivaldiego, kazało zwrócić uwagę badaczy na kompozytora oryginałów. Stopniowo stawało się jasne, że Vivaldi to kompozytor, którego można stawiać na równi z Haendlem i z Bachem. Odkrycie w 1926 roku „rękopisów turyńskich”, czyli partytur do 140 dzieł instrumentalnych, 29 kantat, 12 oper, trzech krótszych dramatów, jednego oratorium oraz wielu fragmentów różnych utworów, dało muzykologom impuls do poszukiwań dalszych dzieł w zbiorach w całej Europie. Nieznane dzieła Vivaldiego są odnajdywane do dziś.
Antonio Vivaldi urodził się 4 marca 1678 roku w Wenecji. Jego ojciec, początkowo cyrulik z zamiłowaniem muzycznym, był skrzypkiem, który ostatecznie znalazł zatrudnienie w orkiestrze bazyliki św. Marka. To od niego młody Vivaldi uczył się gry na tym instrumencie. Możliwe, że nauczył się też trochę grać na klawesynie. Przez całe życie chorował na astmę, która była dla niego prawdziwą zmorą. W liście z 1737 pisał: Z tego powodu niemal stale przebywam w domu i wyruszam jedynie płynąc w gondoli lub jadąc karetą.
{youtube}nbpAFzyrx5o{/youtube}
Jako najstarszy syn został przeznaczony do stanu duchownego. W wieku 25 lat otrzymał święcenia kapłańskie. 18 września 1693 przyjął tonsurę; we wrześniu 1696 ostatnie ze święceń niższych (akolitat). 23 marca 1703 roku został wyświęcony na kapłana.
We wrześniu 1703 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel gry na skrzypcach w sierocińcu dla dziewcząt Ospedale della Pietà, dla którego komponował do końca życia. Cotygodniowe występy zespołów z Ospedale stały się z czasem jednym z ważniejszych wydarzeń artystycznych w Wenecji. W roku 1705 został opublikowany jego pierwszy zbiór sonat na trzy instrumenty, a cztery lata później nowa seria sonat skrzypcowych. Sonaty te odniosły duży sukces. Sukces ten ugruntował w 1711 cyklem koncertów znanych jako L’Estro Armonico. W 1713 roku Vivaldi napisał swoją pierwszą operę Ottone in villa.
W roku 1718 udał się do Mantui, gdzie pozostał przez dwa lata, dyrygując muzyką świecką na dworze księcia Filipa. Po powrocie do Wenecji, w 1727 opublikował Il cimento dell’armonia e dell’inventione ze słynnym zbiorem Le quattro stagioni (Cztery pory roku), który skomponował na podstawie anonimowych sonetów (istnieje hipoteza, że to sam Vivaldi był ich autorem), z których każdy nosił nazwę jednej z pór roku. Koncerty te są jednym z wybitniejszych przykładów muzyki programowo-ilustracyjnej. Następne lata podróżował po Europie, dyrygując wykonaniami swoich dzieł. W roku 1740 wyruszył do Wiednia, gdzie rok później (28 lipca) zmarł na nierozpoznaną do końca chorobę.
Sława „Rudego Księdza” za jego życia sięgała daleko poza granice Wenecji. Jego dzieła cieszyły się powodzeniem we Francji, Holandii i Włoszech.
Najpopularniejsze zbiory koncertów:|
L’Estro Armonico (Harmoniczna inspiracja) op. 3
La Stravaganza op. 4
12 koncertów Il cimento dell’armonia e dell’inventione (Spór między harmonią a wyobraźnią) op. 8; rozpoczyna go cykl 4 koncertów Cztery pory roku,
La cetra op. 9
Sześć koncertów na flet i instrumenty smyczkowe op. 10
Sześć koncertów na skrzypce i instrumenty smyczkowe op. 11
Sześć koncertów na skrzypce i instrumenty smyczkowe op. 12
Generalnie przyjmuje się, że Vivaldi skomponował około 500 koncertów instrumentalnych (liczba ta trudna jest do ustalenia, bo przypisywano mu cudze utwory, a i nie ma gwarancji, że odnaleziono i zidentyfikowano jego wszystkie):
– ok. 350 koncertów na jeden instrument solowy oraz smyczki: najczęściej, bo ponad 230 razy na solowe skrzypce, ponadto na takie instrumenty jak: fagot, wiolonczela, obój, flet, flautino, flet prosty, viola d’amore, mandolina,
– ok. 40 koncertów na dwa instrumenty solowe (najczęściej takie same, np. dwie trąbki lub mandoliny),
– ponad 30 koncertów z trzema lub więcej instrumentami solowymi, w tym z instrumentami tak rzadkimi w roli solowej jak kotły,
– ok. 60 koncertów bez instrumentu solowego, przypominających sinfonię, lecz nazwanych „koncert”.
Był także autorem wielu oper.
Źródło: Wikipedia.org