Ciężki jest żywot astronoma. W przeciwieństwie do chemików, biologów czy fizyków, nie może on uprawiać swojej dziedziny, bazując na empirii, nie może ściągnąć galaktyki do laboratorium i zbadać jej za pomocą kilku zmyślnych eksperymentów czy też cierpliwych obserwacji. Jak pisze David Weintraub astronomowie mogą tylko wziąć to, co Wszechświat im oferuje – światło i kila kamyczków – i maksymalnie je wykorzystać. Okazuje się jednak, że to wystarczy, by dokonać niezwykłych i doniosłych odkryć, w tym także rozwiązać jedną z największych zagadek nauki – ustalić prawdziwy wiek Wszechświata, który wynosi 13,7 miliarda lat plus minus 100 milionów. Skąd ta konkretna liczba? O tym właśnie jest książka zatytułowana Ile lat ma Wszechświat.
Do tych ustaleń, których współcześni astronomowie są w zasadzie pewni, ludzkość dochodziła przez stulecia. Są one efektem niezliczonej liczby badań i skrupulatnej interpretacji olbrzymiej ilości danych zbieranych przez astronomów, fizyków i kosmologów przez setki lat. Jak pisze Weintraub: to jedyna odpowiedź zgodna z prawami fizyki, jaką znamy, poparta żelazną logiką matematyczną i wynikająca ze zbiorowej pracy zarówno astronomów, jak i chemików, matematyków, geologów oraz fizyków.
A więc Wszechświat ma 13,7 miliarda lat. Nie biliard, ani nie 6 tysięcy; nie jest też wieczny. Skąd ta pewność? Na szczęście nie musimy naukowcom i naukowczyniom wierzyć na słowo – zapisem najważniejszych odkryć i wyciągniętych z nich wniosków jest właśnie ta książka. Autor śledzi w niej odkrycia naukowe od czasów Arystotelesa, przez Kopernika, Galileusza i Newtona, po badania postaci tak wybitnych, jak Frederick W. Herschel, Joseph von Fraunhofer, Frierdrich W. Bessel, Annie J. Cannon, Henrietta Leavitt, Edwin P. Hubble i wielu innych. Dzięki ich badaniom nasza wiedza o Wszechświecie ma bardzo solidne podstawy. A badania te dotyczyły m.in. meteorytów, rozmaitych gwiazd i planet, białych karłów, gromad kulistych, gwiazd zmiennych cefeid, ciemnej materii i ciemnej energii, soczewkowania grawitacyjnego czy mikrofalowego promieniowania tła…. Ale zaraz; co to są gromady kuliste czy mikrofalowe promieniowanie tła? O tym również również, w sposób przystępny i obrazowy, pisze Weintraub w swojej książce.
Całość podzielona jest na trzy części poprzedzone wprowadzeniem. Część pierwsza odnosi się do wieku obiektów w samym Układzie Słonecznym, część druga mówi o najstarszych gwiazdach (m.in. właśnie o olbrzymach, karłach i gromadach kulistych), wreszcie część trzecia, najobszerniejsza, dotyczy już bezpośrednio wieku Wszechświata. Weintraub pisze tak przystępnie, jak to tylko możliwe – w końcu to (udana!) książka popularnonaukowa, a nie podręcznik akademicki. Nie brak tu zresztą także odniesień do codziennego życia. Przyjazny czytelnikowi styl sprawia, że nawet te bardziej zawiłe treści stają się zrozumiałe, zaś całość jest logiczna i spójna. W zrozumieniu treści pomagają zresztą nie tylko klarowne wyjaśnienia autora, ale też zawarte w książce ilustracje i wykresy, choć żałowałam miejscami, że są jedynie czarno-białe. Książkę zamyka wygodny indeks; zaskoczeniem był dla mnie jednak brak bibliografii.
David Weintraub w swojej książce odsłania rozwiązanie jednej z największych naukowych zagadek, przed jakimi stanęła ludzkość, interesująco łączy historię nauki oraz zdobycze współczesnej astronomii, snuje klarowny, logiczny wywód skierowany nie tylko do astronomów i fizyków, ale także do osób zainteresowanych tematem czysto hobbistycznie, które pragną po prostu poszerzyć swą wiedzę o (Wszech)świecie. Jest to wymagająca, ale satysfakcjonująca lektura, pobudzająca czytelnika do myślenia i dająca mu szansę na wiele własnych „indywidualnych odkryć”, z pewnością bowiem dowie się z niej niejednej rzeczy, której dotąd nie wiedział.
David A. Weintraub jest profesorem astronomii na Vanderbilt University i autorem książek popularnonaukowych.
Ile lat ma Wszechświat
Tytuł oryginału: How old is the universe
David A. Weintraub
Wydawca: Prószyński I S-ka
Seria: Na ścieżkach nauki
ISBN: 978-83-7839-285-9
Data wydania: wrzesień 2012
Format: 142mm x 202mm
Liczba stron: 408
Oprawa: miękka
Kategoria: popularnonaukowe