Współczesny Meksyk to wyjątkowo barwny tygiel kultur, języków i tradycji sięgających korzeniami epoki prekolumbijskiej, będący spuścizną nieodmiennie tajemniczych i fascynujących cywilizacji Olmeków, Zapoteków, Tolteków, Majów czy najbardziej znanych – Azteków i tworzonej na ich zrębach kultury kolonialnej, której początek dała konkwista Hernana Cortesa. Fantazyjne bogactwo meksykańskiej tradycji i różnorodność etniczna będąca efektem czterech tysiącleci burzliwej historii wprawiają w zachwyt, ale też w zagubienie i konsternację każdego, kto próbuje zgłębić ducha tego kraju i naturę jego mieszkańców. Czy w ogóle jest możliwe zrozumienie tej złożonej, przebogatej, unikalnej kultury?

Mirosław Olszycki, absolwent łódzkiej Filmówki, pisarz, podróżnik i operator filmowy, uczestnik wielu ekstremalnych wypraw w najdalsze zakątki świata (m.in. do kanionu Colca w Peru), zaprasza czytelnika w pełną wrażeń podróż po współczesnym Meksyku, meandrach jego historii, do najwspanialszych zabytków jego kultury – zarówno prekolumbijskiej, jak i kolonialnej. Pozwala ona prześledzić historię kraju w sposób chronologiczny, gdyż wyprawa rozpoczyna się nad Zatoką Meksykańską, w kolebce najstarszej i jednej z najwyżej rozwiniętych cywilizacji – Olmeków – pradawnym mieście La Venta słynącym z gigantycznych bazaltowych głów. Stamtąd autor przenosi się do Doliny Oaxaca i miasta Monte Alban, by na przykładzie tej starożytnej metropolii opowiedzieć o następujących po sobie kolejno cywilizacjach Zapoteków, Misteków, Tolteków, wreszcie Azteków. To im właśnie autor poświęca najwięcej uwagi – jako ludowi przewodzącemu najsilniejszej federacji państw na obszarze Mezoameryki w okresie konkwisty. Pretekstem do snucia opowieści o historii Azteków jest wizyta w największych ich metropoliach: Tenochtitlan i Teotihuacan. Podziwiając wspaniałe, monumentalne zabytki – Piramidę Słońca, Plac Księżyca, Świątynię Quetzalcoatla – przybliża czytelnikowi lata świetności tego wojowniczego ludu i tragiczną historię jego upadku. Dzięki wyprawie do meksykańskiego stanu Chiapas, do Gwatemali i na Jukatan razem z autorem mamy możliwość poznać bliżej kulturę materialną Majów; zwiedzamy Świątynię Inskrypcji w Palenque, indiański Manhattan – miasto Tikal, słynące z kultu boga Chaca Uxmal czy osławione Chichen-Itza ze świętymi studniami, cenotes.

Wyprawom towarzyszą opowieści o stylu życia, wierzeniach i religii, obyczajach i wewnętrznych konfliktach poszczególnych ludów, informacje o zabytkach kultury materialnej, ale nie tylko. Autor przeplata swoje historyczne wywody fabularyzowanymi indiańskimi legendami, ale również dziejami konkwisty tych ziem: prezentuje sytuację Hiszpanii w XVI wieku, dwuznaczną sylwetkę samego Hernana Corteza i przebieg jego wyprawy, która zmieniła losy świata. Właściwie autor prowadzi dwie równoległe opowieści, które spotykają się w chwili, gdy hiszpańskie żaglowce przybijają w 1519 roku do Meksyku. Opisuje pierwszy kontakt tubylców z konkwistadorami i wyjaśnia, jak doszło do tego, że sześciuset żołnierzy Cortesa w krótkim czasie opanowało imperium dysponujące kilkusettysięczną armią. Narrację wzbogacają fragmenty listów Cortesa do króla Karola I, świadectwa misjonarzy i inne przykłady tekstów źródłowych świadczące o rzetelnym przygotowaniu merytorycznym autora. Nie brak w niej także komentarzy i obserwacji Olszyckiego, które stają się bardziej osobiste, gdy zaczynają dotyczyć jego wyprawy, oraz refleksji na temat współczesnych realiów życia w Meksyku. Nie są to jednak przypadkowe migawki z podróży, lecz wstawki stanowiące przemyślaną i spójną całość z treścią historyczną – urozmaicają ją i uzupełniają, by czytelnik uzyskał pełniejszy, bogatszy i bardziej prawdziwy obraz tego fascynującego konglomeratu kultur, jakim jest dzisiejszy Meksyk.

Opowieść Olszyckiego jest żywa i dynamiczna – autor potrafi zaintrygować tematem, wyłuskać najistotniejsze informacje i zajmująco je przekazać. Gwarantuje cudowną podróż szlakiem prekolumbijskich cywilizacji i śladem konkwistadorów po kraju, który zachwyca każdego przybysza fantastycznym połączeniem dwóch żywiołów: indiańskiego i europejskiego; niepowtarzalnym stylem będącym efektem dramatycznego spotkania dwóch światów. Tak kuszącej propozycji nie sposób się oprzeć! Serdecznie zapraszam w egzotyczną podróż w czasie i przestrzeni.

Autor: Mirosław Olszycki
Tytuł: Meksyk. Szlakiem zdobywców
Wydawca: Bernardinum
Data wydania: 2012
Liczba stron: 288
Oprawa: miękka szyta nićmi
Format: 165 x 205 mm
ISBN: 978-83-7823-081-6
Kategoria: eseje i felietony

Autorka recenzji prowadzi bloga pod adresem: http://zwiedzamwszechswiat.blogspot.com/