Halina Poświatowska to jest podobno człowiek
i podobno ma umrzeć jak wielu przed nią ludzi
Halina Poświatowska właśnie teraz się trudzi
nad własnym umieraniem*

W wierszach Haliny Poświatowskiej odnajdujemy wiele emocji, często skrajnych. Mimo pewnych upadków i braku sił poetka wyrażała głęboką afirmację życia, o której Kalina Błażejowska pisze w Upartym sercu.

Serce Poświatowskiej odgrywało kluczową rolę w jej życiu, a co tez za tym idzie w końcu i w poezji. Poetka urodzona w 1935 roku, choć wychowywana w kochającym domu, nie miała łatwego dzieciństwa. Wojna, jej konsekwencje, także zdrowotne, które u dziesięcioletniej Halinki doprowadziły do powstania wady serca. Ta miała wpływ na jej dalszą egzystencję.

Błażejowska niemal rok po roku opisuje życie Poświatowskiej. W biografii dzieli je na trzy zasadnicze części począwszy od jej najmłodszych lat, kończąc na dniu śmierci. O samej Poświatowskiej pojawiło się sporo publikacji, w tym jedna z najważniejszych, autobiograficzna Opowieść dla Przyjaciela, w której sama Halina Poświatowska opowiada o tym co czuje i jak żyje. Jak we wstępie do Upartego serca pisze Błażejowska – mogło się wydawać, że temat został wyczerpany. Byłam jednak przekonana, że o Poświatowskiej można opowiedzieć od nowa; i inaczej, niż ona sama zrobiło to w pięknej, ale zawierającej luki i przemilczenia Opowieści dla przyjaciela. Utwierdziłam się w tym przekonaniu przez kolejne dwa i pół roku gromadzenia materiałów. Szukałam ich nie tylko w Polsce, ale też za oceanem – w Waszyngtonie, Filadelfii, Nowym Jorku, Bostonie, Toronto. Znalazłam źródła, do których wcześniej nie sięgano.

Kalina Błażejowska pracę nad Upartym sercem rozpoczęła w 2010 roku i można chyba napisać, że zakończyła je z sukcesem. Autorka specjalizuje się w porterach polskich twórców XX wieku, głównie pisarzy, jednak to właśnie postać Poświatowskiej jest jej najbliższa.

Uparte serce. Biografia Poświatowskiej to setki przypisów, na które składają się wspomnienia, listy, opisy, dialogi, znajomości. W życiu poetki było wiele ważnych osób, do których autorka dotarła, bądź zebrała o nich niezbędne informacje, które w efekcie pozwoliły bardzo szczegółowo opisać życie Poświatowskiej w sposób, którego jeszcze nie było. Sama autorka swą publikację nazywa raczej powieścią biograficzną niż klasyczną biografią. Faktycznie, bo z setek listów i wspomnień układa opowieść nacechowaną wrażliwością, odczuciami, lękami i przede wszystkim miłością i strachem przed śmiercią.

Postać Poświatowskiej jest dziś uważana za jedną z najważniejszych w poezji polskiej. Kobiecość, miłość i śmierć przeplatają się w jej poetyckich rozważaniach. To uparte serce… Błażejowska nie mogła nadać swej książce odpowiedniejszego tytułu. Te dwa słowa w idealny sposób oddają charakter Poświatowskiej, jej chęć życia i ogromną potrzebę miłości, przez którą zakochiwała się często i intensywnie. Uparte serce wiąże się z chorobą poetki, niezliczonymi, samotnymi godzinami w szpitalach, sanatoriach, ośrodkach. Ciągła walka o zdrowie i powrót do normalności. Serce jednak krzyżowało plany, ale i prowadziło ją na dotąd nieznane ścieżki (poznane miłości, czy wyjazd za ocean).

Biografia napisane przez Kalinę Błażejowską cechuje się ogromem zebranych informacji, mozolnej, ale skrupulatnej pracy, dzięki której czytelnik otrzymuje pewne kompendium o życiu poetki okoszone prawdziwymi uczuciami, listami, poezją i zdjęciami. Czytając Uparte serce ma się wrażenie, że Poświatowska jest ciągle obecna, wydaje się taka żywa i realna, ale też odkrywamy jej inna naturę. W tych kartach jest trochę krnąbrną i zawadiacką. Uparta i odważna. Kochliwa i przy tym naiwna. Powiem szczerze – nie zawsze łatwo było ją lubić, ale dzięki tej biografii można ją zrozumieć.

Mimo wielkiego szacunku i podziwu dla niewątpliwie ogromnego nakładu pracy jaki wykonała Błażejowska, mam mieszane odczucia co do tej biografii. Z jednej strony poznałam zakamarki życia poetki, które były dla mnie wcześniej nieznane. Zrozumiałe stały się dla mnie jej pobudki i niektóre znaczenia jej poezji. Sam sposób prowadzenia narracji w książce nie do końca jednak mnie przekonuje. Rozumiem, że autorka stworzyła bardziej powieść biograficzną i nie zawsze przedstawione w niej fakty są pewne, ale prawdopodobne. Odstręczały mnie zwroty, w których autorka opisywała bardzo intymne uczucia Poświatowskiej, o których po prostu nie mogła wiedzieć. Wolałabym żeby biografia, nawet napisana w ten powieściowy sposób, była pozbawiona takich zabiegów. Może po prostu zbyt bardzo jestem przyzwyczajona do Opowieści dla przyjaciela i jej poezji.

O biografii Haliny Poświatowskiej napisanej przez Kalinę Błażejowską można pisać długo, analizować jej styl, zamysł, sposób tworzenia. Można też po prostu przeczytać, samemu wkroczyć w ten świat, poznać, zrozumieć na swój własny sposób. Odbiór zależy w dużej mierze od tego, czy postać Poświatowskiej i jej poezja jest nam bliska. Z tych powodów może to być kolejna przeczytana biografia, albo też opowieść, która wzbudzi nasze emocje… i poruszy serca.

* Fragment pochodzi z wiersza Haliny Poświatowskiej

Tytuł: Uparte serce. Biografia Poświatowskiej
Autor: Kalina Błażejowska
Wydawnictwo: Znak
Liczba stron: 338
ISBN: 978-83-240-2995-2
Kategoria: Biografia, powieść biograficzna