Pierwsze swoje utwory Camilla Collett opublikowała w latach 40’ XX wieku. Mąż zachęcał ją do pisania i był dla niej krytykiem i doradcą. W roku 1842 ukazała się opublikowana anonimowo powieść Nogle Strikketøisbetragtninger będąca krytyką tzw. wykształconych warstw społeczeństwa. W tym czasie Collett współpracowała również z pisarzem Peterem Christenem Asbjørnsenem.

Przełomową w jej karierze okazała się powieść Amtmandens Døtre (Córki wojewody) wydana w dwóch częściach w 1854 i 1855 roku. Książka ta stała się ważnym wydarzeniem w historii literatury norweskiej zarówno pod względem formy, jak i poruszanej w niej problematyki. Chociaż powstała w nurcie poetyckiego realizmu, miała już w sobie elementy modernistycznego przełomu. Była to pierwsza norweska tzw. tendencyjna powieść z kluczem. Opisywała smutne losy kobiet w latach 40. XIX wieku narażonych na dyskryminację społeczną, zakłamanie i podporządkowanie woli mężczyzn. Chociaż część pierwsza powieści wyszła anonimowo, wkrótce dla wszystkich stało się jasne, kto jest jej autorką. Wiele postaci przedstawionych w książce nosi cechy osób z kręgu Camilli Collett, zwłaszcza jej brata i ojca.

I de lange Nætter (Długie noce) z 1862 to wspomnienia dotyczące życia na plebanii w Eidsvoll, doskonale portretujące jej mieszkańców, zwłaszcza rodziców Collett i jej brata Henrika. Jednak w większości swoich utworów pisarka skupiła się na tematyce praw kobiet, ich roli w społeczeństwie i konwenansom stawiającym mężczyzn w lepszej pozycji. Tej kwestii poświęciła wiele esejów i artykułów, które ukazały się m.in. w zbiorach Fra de stummes Leir (Obóz niemych) z 1877 i Mod Strømmen (Pod prąd) z 1879–1885.

Camilla Collett już od najmłodszych lat prowadziła zapiski, rozwijając w ten sposób swój warsztat pisarski. Po jej śmierci jej pamiętniki i listy ukazały się w wielotomowym wydaniu, stając się ważnym źródłem informacji o życiu pisarki i wielu znanych osób z jej kręgu. Jedna z części tego wydania dotycząca romansu z Welhavenem nosi tytuł Optegnelser fra Ungdomsårene (Zapiski z lat młodości) i stanowi jedyną w swoim rodzaju powieść o miłości zbudowaną z listów, notatek i przemyśleń pisarki. Optegnelser fra Ungdomsårene odkrywa też przed czytelnikiem prywatne wątki zawarte w powieści Amtmandens Døtre.

Camilla Collett urodziła się 23 stycznia 1813 w Kristiansand. Jej rodzicami byli Nicolai Wergeland i jego żona Alette Dorothea Wergeland, z domu Thaulow. Jej starszym o pięć lat bratem był poeta Henrik Wergeland. Dorastała w Eidsvoll. Ponieważ pochodziła z wyższych sfer, odebrała staranne wykształcenie, dużo lepsze od tego, jakie miały dziewczęta w tamtych czasach. Poza tym pobierała m.in. lekcje muzyki i języków obcych, umiała śpiewać i grać. W 1826–1827 uczyła się na pensji w Christianii. Od 1827 przez dwa lata uczęszczała do szkoły w Christiansfeld w Danii, które było ośrodkiem braci morawskich. Po powrocie do kraju ponownie zamieszkała w Eidsvoll. Latem i jesienią 1834 ojciec zabrał ją w podróż po Francji, Niemczech i Niderlandach. Miało to wpływ na jej życie – kiedy Collett została wdową, niemal bez przerwy podróżowała z jednego europejskiego miasta do drugiego.

24 stycznia 1830 roku u kupca Herre w Christianii Camilla Wergeland spotkała po raz pierwszy Johana Sebastiana Welhavena. Welhaven był guwernerem, a potem częstym gościem kupca. Camillę i Welhavena połączyło burzliwe i skomplikowane uczucie. Spotykali się ze sobą przy okazji pobytów Camilli w stolicy, widywano ich na tych samych koncertach, przedstawieniach, balach, spacerowali tymi samymi ulicami. W tamtych czasach miasto było niewielkie i łatwo było o plotki na temat młodych ludzi. Camilla ze wszystkich sił starała się uniknąć zainteresowania osób postronnych, często, mimo swojego zaangażowania, z dystansem traktując Welhavena. Ponadto ojca i brata Camilli poróżnił konflikt z Welhavenem. Kiedy latem 1830 ukazał się poemat Henrika Wergelanda Skabelsen, Mennesket og Messias, Welhaven ostro go skrytykował. Tak samo zareagował na wydane w 1832 młodzieńcze wiersze Wergelanda. Ojciec Wergelanda, Nicolai, rzeczowo i wnikliwie odparł rok później zarzuty Welhavena. W ten sposób zarówno ojciec, jak i brat Camilli stanęli przeciwko człowiekowi, którego pokochała. Aby zająć Camillę czym innym, ojciec zabrał ją w czerwcu 1834 w podróż do Paryża i innych europejskich miast. Po powrocie jednak sytuacja nie uległa poprawie. Do czasu, gdy Welhaven zakochał się w przyjaciółce Camilli, Idzie Kjerluf. Ostatecznie w 1837 roku Camilla Wergeland postanowiła na zawsze uwolnić się od zauroczenia Welhavenem, zwracając mu jego listy. W tym czasie Welhaven był już zaręczony z Idą, która zmarła na gruźlicę w roku 1840. Welhaven ożenił się dopiero w 1845 z inną przyjaciółką Camilli, Joséphine Bidoulac.

Edvard Beyer, badacz literatury norweskiej, podsumował związek Collett i Welhavena w ten sposób: Dla Welhavena związek z Camillą był „epizodem”. Dla niej stał się jej losem. Zawiedziona miłość do Welhavena sprawiła, że Camilla Wergeland spojrzała życzliwszym okiem na starającego się od dawna o jej względy Petera Jonasa Colletta, polityka, krytyka literatury, prawnika, w późniejszym czasie również profesora uniwersyteckiego. Camilla wyszła za mąż za Colletta w 1841, wydając wkrótce na świat czterech synów. Po śmierci męża w roku 1851 Camilla znalazła się w bardzo złej sytuacji finansowej. Miała niewielką wdowią pensję, z której trudno było utrzymać czworo dzieci. Zmuszona była sprzedać dom i oddać dzieci pod opiekę krewnym męża. Sama niemal do końca życia podróżowała po Europie, mieszkając w hotelach i pensjonatach. Dopiero pod koniec życia osiadła w Christianii, gdzie zmarła 6 marca 1895 roku.

Pisarka do dziś cieszy się w Norwegii wielkim uznaniem. Norweski artysta Gustav Vigeland wyrzeźbił w brązie pomnik pisarki, który obecnie znajduje się w Parku Pałacowym w Oslo. Jej portret widniał na norweskim banknocie o nominale 100 koron będącym w obiegu w latach 1979–1997, zaś w 1963 twarz pisarki zdobiła norweskie znaczki pocztowe.

Źródło: Wikipedia.org