W lipcu br. w ofercie wydawnictwa Znak pojawiło się wznowienie książki pisarza, eseisty i tłumacza Zygmunta Kubiaka. Literatura Greków i Rzymian to wyprawa śladem najstarszych zachowanych dzieł, które wywarły wpływ na naszą kulturę, sposób myślenia, a tym samym wyznaczyły kierunek późniejszej twórczości pisarskiej. Książka wielokrotnie odwołuje się do tekstów antycznych, a swobodne z nimi obcowanie umożliwiają komentarze odnoszące się do kontekstu historycznego i przybliżające sylwetki autorów.

Zaczynając tę niezwykłą przygodę, cofniemy się w czasie aż do VIII wieku przed Chrystusem, gdyż z tego okresu pochodzą najstarsze zachowane pomniki słowa pisanego: Iliada i Odyseja. Poznamy Homera (ciągle wymykającego się badaczom) i Hezjoda, a także najwybitniejszych przedstawicieli liryki greckiej, twórców dramatów, poetów, dziejopisów i filozofów. Zdamy sobie sprawę, ile literatura zawdzięcza bardom, oratorom, a także mecenasom sztuki, bibliofilom i kolekcjonerom, wreszcie – anonimowym pisarzom, którzy mozolnie opracowywali kolejne antologie. Książka Kubiaka z pewnością daleko wykracza poza ustalone rodzaje i gatunki literackie: epikę, lirykę i dramat, ale dzięki temu uzmysławiamy sobie jak wiele zjawisk i zdarzeń wpłynęło na kształt współczesnej literatury.

Podczas lektury wielokrotnie napotkamy rozważania o Iliadzie, motyw tego eposu powraca jak refren, więc czytelnik niejako mimowolnie zaczyna rozumieć, na czym polega jego fenomen. Jest najstarszym „zabytkiem literatury”, ale nie wprawką pisarską, tylko od razu niedoścignionym wzorem. Jego doskonałość świadczy, że jest ukoronowaniem wielowiekowej tradycji tworzenia i przekazywania pieśni, której już nigdy nie będzie nam dane prześledzić. Przez tysiąclecia Iliada fascynowała kolejne pokolenia, wpływała na kształt twórczości różnych epok, a nawet na ambicje polityków. Jej pierwszym recenzentem był Arystoteles, a Aleksander Macedoński nigdy się z nią nie rozstawał. Wergiliusz, pisząc dzieło swego życia, desperacko próbował dorównać doskonałości eposu, jednak zmarł z poczuciem porażki, a niewiele brakowało, byśmy nigdy nie poznali Eneidy, gdyż zdesperowany autor chciał ą spalić…

Literatura Greków i Rzymian to dzieło niezwykłe. Jest zaproszeniem do podróży w czasie do korzeni naszej kultury. Nie przypomina szablonowej antologii ani filologicznej historii literatury. Zwykle czytelnik bez odpowiedniego przygotowania raczej nie sięga po antyczne teksty. W przypadku Kubiaka może to zrobić bez obawy. Książka jest nie tylko pięknie wydana, co koresponduje z rangą jej tematyki, ale także w sposób zrozumiały napisana. Wystarczy przyjąć zaproszenie i pozwolić się prowadzić szlakiem wielkich arcydzieł, zwłaszcza że przewodnikiem jest erudyta, wielki entuzjasta i niestrudzony propagator kultury antycznej. Grzechem byłoby z takiego zaproszenia nie skorzystać.

Autor: Zygmunt Kubiak
Tytuł: Literatura Greków i Rzymian
Wydawca: Znak
Data wydania: 15 lipca 2013
ISBN: 9788324020300
Liczba stron: 704
Kategoria: nauka o literaturze