Tennessee Williams to amerykański dramaturg, prozaik i poeta, jeden z najważniejszych dramatopisarzy XX wieku.

Pochodził z Południa Stanów Zjednoczonych i akcję swoich sztuk umieszczał w dusznej atmosferze swych rodzinnych stron. W najsłynniejszych utworach obrazuje gwałtowne przemiany zachodzące w amerykańskim społeczeństwie na przełomie lat 40’ i 50’ Bohaterowie jego sztuk są naznaczeni indywidualnym piętnem, nie mają charakteru uniwersalnego czy symbolicznego. Nie potrafią nawiązać stałego kontaktu z otoczeniem, targają nimi wątpliwości i namiętności, często mające swe źródło w przeżyciach seksualnych.

Thomas Lanier Williams III, bo tak brzmiało pełne, prawdziwe nazwisko artysty, przyszedł na świat 26 marca 1911 roku w Columbus w stanie Missisipi. Dramaty pisał już w latach 30’, jednak sukcesy zaczął odnosić dopiero w połowie następnej dekady. Pierwszą ważną sztuką w jego karierze była Szklana menażeria (The Glass Menagerie, 1944). Dramat ten, wystawiony na Broadwayu w 1945 roku, opowiada o rodzinie, w której u boku samotnej matki i brata żyje Laura, dziewczyna, której trudno odnaleźć się w realnym społeczeństwie, jej tragicznie utraconych marzeniach i rozpadzie rodziny. Przez fabułę przewija się tytułowa kolekcja szklanych figurek dziewczyny. Wiele z wątków dramatu zawiera odniesienia autobiograficzne Williamsa. Szklana menażeria została uznana przez amerykańskich krytyków za najlepszą sztukę sezonu, w którym odbyła się jej premiera. Uchodzi za jedno z najbardziej znanych dzieł autora. Wystawiana był wielokrotnie na deskach teatrów, w tym również polskich. Doczekał się wielu ekranizacji.

Prawdziwą sławę przyniósł Williamsowi jednak napisany i wystawiony w 1947 roku na Broadwayu Tramwaj zwany pożądaniem. Sztukę wyreżyserował Elia Kazan, w obsadzie znaleźli się: Marlon Brando, Jessica Tandy i Karl Malden – dla wszystkich stała się trampoliną do wielkiej kariery, a Williamsa uhonorowano Nagrodą Pulitzera w roku 1948. Drugiego Pulitzera otrzymał za Kotkę na gorącym blaszanym dachu w roku 1955.

Tramwaj zwany pożądaniem od czasu premiery wystawiano na wielu scenach teatralnych świata. W Polsce ostatnią inscenizacją tego dramatu było przedstawienie Teatru Miejskiego im. Witolda Gombrowicza w Gdyni (premiera odbyła się w październiku 2009 roku). Główną bohaterką jest Blanche DuBois, osoba niezrównoważona psychicznie, nimfomanka żyjąca iluzją minionej elegancji i wysokiej pozycji. Blanche przyjeżdża do Nowego Orleanu w odwiedziny do siostry – Stelli – która wyszła za mąż za prostackiego i brutalnego Stanleya Kowalskiego. Stanley chce się jak najszybciej pozbyć Blanche z domu, podejrzewając ją o to, że przy sprzedaży rodzinnej posiadłości oszukała Stellę. Blanche spotyka w domu Kowalskich Harolda „Mitcha” Mitchella odznaczającego się delikatnością i zaczyna marzyć o poślubieniu go i odnalezieniu w nim obrońcy i oparcia w życiu. Niestety, jak to u Williamsa, dramatyczny splot wydarzeń uniemożliwia bohaterce spełnienie marzenia…

A Streetcar Named Desire 1

A skąd ten sugestywny tytuł? W Nowym Orleanie tramwaj „Desire” (pożądanie) kursował do roku 1948, później został zastąpiony przez autobus. Chodzi o ulicę Desire Street, której nazwa była prawdopodobnie zniekształconą formą imienia Desiree. Linie tramwajowe w tym mieście nie były oznaczone numerami. Bohaterka sztuki jechała linią Desire, później przesiadła się do Cmentarzy i wysiadła na Polach Elizejskich.

Sztuki Williamsa były wielokrotnie filmowane, a autorem scenariusza do niektórych adaptacji był sam pisarz. Najbardziej znane filmy nakręcone na podstawie sztuk Williamsa to Tramwaj zwany pożądaniem (z Marlonem Brando i Vivien Leigh), Kotka na gorącym blaszanym dachu (z Paulem Newmanem i Elizabeth Taylor) oraz Noc iguany (z Richardem Burtonem i Avą Gardner).

Prywatnie Williams był osobą homoseksualną. Zmarł 25 lutego 1983 roku w Nowym Jorku.

cat-on-a-hot-tin-roof-1958

Wybrane dramaty:

1940 Battle of Angels (1940)
1944 Szklana menażeria (The Glass Menagerie)
1947 Tramwaj zwany pożądaniem (A Streetcar Named Desire)
1948 Summer and Smoke
1951 Tatuowana róża (The Rose Tattoo)
1955 Kotka na gorącym blaszanym dachu (Cat On a Hot Tin Roof)
1959 Słodki ptak młodości (Sweet Bird of Youth)
1961 Noc iguany (The Night of the Iguana )

Źródło: Wikipedia.orgWikipedia.org