Zaledwie garstka kobiet w XVII wieku miała realną możliwość przejść do historii jako twórczynie czy artystki. Jedną z nich jest właśnie francuska pisarka okresu baroku Marie-Madeleine Pioche de la Vergne, hrabina de La Fayette (Lafayette), lepiej znana jako Madame de La Fayette (Lafayette). Madame zapisała się na kartach dziejów światowej literatury jako autorka Księżnej de Clèves , pierwszej francuskiej powieści psychologicznej.
Marie-Madeleine Pioche de La Vergne przyszła na świat 18 marca 1634 roku w Paryżu w pomniejszej, lecz zamożnej rodzinie szlacheckiej – jej ojciec Marc Pioche de la Vergne był związany z otoczeniem kardynała Richelieu, a matka była córką lekarza królewskiego. Marie-Madeleine w wieku 16 lat została damą dworu królowej Anny Austriaczki i zaczęła zdobywać literackie wykształcenie dzięki Gilles’owi Ménage’owi, u którego pobierała nauki włoskiego i łaciny. Ménage wprowadził ją w kręgi intelektualne salonów Madame de Rambouillet i Madeleine de Scudéry. W roku 1650 zmarł jej ojciec, a matka wyszła ponownie za mąż za Renauda de Sévigné, wuja Marie de Sevigné, która przez całe życie pozostawała bliską przyjaciółką Marii.
W roku 1655 panna de la Vergne poślubiła Françoisa Motiera, hrabiego de La Fayette, owdowiałego szlachcica starszego od niej o osiemnaście lat, z którym miała dwóch synów, Ludwika i Armanda. Maria towarzyszyła mężowi w wiejskich majątkach w Owernii i Bourbonnais, choć odbywała również częste podróże do Paryża, gdzie obracała się w kręgach dworskich i sama stworzyła popularny salon intelektualny. Do jej grona towarzyskiego zaliczali się między innymi Henrietta Angielska (przyszła księżna d’Orleans, która poprosiła Marię o napisanie jej biografii), Antoine Arnauld oraz czołowi pisarze francuscy epoki Jean Renaud de Segrais i Pierre Daniel Huet. Nieco wcześniej, w okresie Frondy, La Fayette zawarła również przyjaźń z kardynałem de Retzem.
Osiedliwszy się na stałe w Paryżu w roku 1659, La Fayette wkrótce wydała anonimowo swoje pierwsze dzieło – Księżnę de Montpensier (fr. La Princesse de Montpensier, 1662). Od 1665 roku blisko związana była z La Rochefoucauldem, autorem Maksym, który przedstawił jej wielu ówczesnych luminarzy literatury, np. Racine’a i Boileau. W roku 1669 opublikowany został pierwszy tom Zaïde, hiszpańsko-mauretańskiego romansu, który wprawdzie sygnowany był nazwiskiem Jeana Renaud de Segrais, lecz z niemal całkowitą pewnością autorstwo przypisuje się Marii de La Fayette. Tom drugi wydano dopiero w 1671 roku.
Najsłynniejszą powieścią Marii de Lafayette jest Księżna de Clèves (fr. La Princesse de Clèves), którą najpierw opublikowano anonimowo w marcu roku 1678. Powieść odniosła olbrzymi sukces czytelniczy, uważa się ją za pierwszą prawdziwą powieść francuską, prototyp powieści psychologicznej.
Śmierć La Rochefoucaulda w 1680 roku oraz męża pisarki w roku 1683 skłoniły La Fayette do prowadzenia życia towarzyskiego w późniejszych latach w sposób mniej aktywny. Jej kolejne trzy dzieła: Księżna de Tende (La Comtesse de Tende, 1718), Dzieje Henriety Angielskiej (Histoire d’Henriette d’Angleterre, 1720) oraz Pamiętniki z dworu francuskiego (Memoires de la Cour de France, 1731) wydane zostały pośmiertnie. Madame de La Fayette zmarła 26 maja 1693.
Twórczą, uwspółcześnioną adaptację filmową powieści Marie de Lafayette zrealizował Andrzej Żuławski (film Wierność z 2000 roku, z Sophie Marceau w roli głównej).
Źródło: Wikipedia.org