Józef Piłsudski. Człowiek i polityk to kolejna książka autorstwa Sławomira Kopra, autora cieszących się wielką popularnością esejów i opracowań historycznych, który szczególnie upodobał sobie właśnie dwudziestolecie międzywojenne. Tym razem nie mamy jednak raczej do czynienia z esejem – autor idzie raczej w stronę popularno-naukowego opracowania, stara się przedstawić fakty, ale unika ich oceny. Jak sugeruje sam tytuł, Sławomir Koper postanowił spojrzeć na postać swego bohatera – słynnego marszałka całościowo, nie poprzestając jedynie na zaprezentowaniu i analizie jego dokonań politycznych, ale także portretując go jako człowieka z krwi i kości, a tym był niewątpliwie. Wielki temperament, silny charakter pełen sprzeczności, prawdziwa charyzma i… nadmierna skłonność do używania wyrazów uznawanych powszechnie za obelżywe.

Jak pisze o nim sam autor: Zesłaniec i rewolucjonista, bojownik napadający z bronią w ręku na pociągi, a następnie twórca polskiego czynu zbrojnego podczas pierwszej wojny światowej. Triumfator w wojnie z bolszewikami, człowiek, który ocalił Polskę i Europę przed komunizmem. Ale równocześnie polityk, który zdobył władzę na skutek krwawego przewrotu wojskowego. Twórca autorytarnego systemu, bez którego wiedzy nic w Polsce nie mogło się wydarzyć. A jednocześnie abnegat życiowy, niemający większych potrzeb, niezwracający uwagi na splendory i luksusy. Czarujący, inteligentny rozmówca i brutalny polemista używający publicznie wulgarnego słownictwa. Czuły i kochający ojciec, a równocześnie mężczyzna, który większość życia spędził w trójkącie małżeńskim.

Każdy rozdział książki to inny etap w życiu Piłsudskiego. Opowieść o Komendancie Koper zaczyna od zarysowania jego korzeni – poznajemy więc jego rodzinę na tle realiów historycznych, by po chwili już poznać młodziutkiego Ziuka, jak go zdrobniale nazywano. Autor zwięźle opisuje dzieciństwo marszałka i już w drugim rozdziale prowadzi nas za swoim bohaterem prosto na Syberię. Dla 19-letniego Piłsudskiego była to prawdziwa próba, bowiem „prozaiczne czynności napawały go odrazą”, a do takich należało przecież sprzątanie, przygotowywanie jedzenia, palenie w piecu… Syberia to jednak nie tylko wielkie trudy przetrwania w warunkach trwającej 9 miesięcy zimy, ale także pierwsza miłość przyszłego Marszałka – Leonarda Lewandowska.

Po pięciu latach na Syberii Piłsudski wrócił do Polski i przystąpił do socjalistów skupionych wokół PPS. Tutaj po raz pierwszy pojawia się też nazwisko Romana Dmowskiego, już wkrótce największego politycznego przeciwnika Piłsudskiego, a także rywala w życiu osobistym – konkurowali wszak o tę samą kobietę, piękną działaczkę socjalistyczną, Marię Juszkiewiczową. Ostatecznie zwyciężył Piłsudski, zresztą nie tylko w życiu prywatnym, ale – jak się miało okazać później – także politycznym. Zanim jednak przyszły Naczelnik Państwa Polskiego sięgnął po największe zaszczyty i totalną władzę w kraju, czekało go jeszcze wiele zdumiewających bądź niebezpiecznych „przygód”; jego biografią z powodzeniem można by obdarować co najmniej kilka osób…

Czytając książkę Kopra, towarzyszymy Marszałkowi aż do ostatnich dni jego życia, śledząc przy tym Polską historię i poznając też wiele postaci z najbliższych kręgów Piłsudskiego. Dowiadujemy się o nim także rzeczy niecodziennych czy wręcz zdumiewających, albo też takich, które mogą wydawać się dziwne z perspektywy naszych czasów, choć wówczas nie stanowiły niczego (szczególnie) niezwykłego. Przykładem może być choćby upodobanie Marszałka do okultyzmu, dość popularnego i przez wielu traktowanego poważnie jeszcze na przełomie wieków XIX i XX. Albo to, że ten charyzmatyczny, zręczny przywódca bardzo sobie cenił… kreskówki Disneya. Przeczytamy o burzliwym życiu prywatnym Piłsudskiego, który wyraźnie miał pewne problemy z zaangażowaniem się w związki z kobietami, poznamy jego codzienne zwyczaje i upodobania. Autor zwraca też naszą uwagę na pewne do dziś niewyjaśnione tajemnice z życia Komendanta.

Jak to zwykle u Sławomira Kopra, książkę czyta się szybko i z łatwością, mimo poważnej tematyki. Jest to zasługą, rzecz jasna, lekkiego pióra tego autora, jego talentu do opowiadania historii w sposób barwny i wciągający. Nie brak tu atrakcyjnie opisanych anegdot i ważnych faktów. Ciekawy jest też portret samego Marszałka odmalowany przez pisarza; pełen sprzeczności, niejednoznaczny, budzący w czytelniku ambiwalentne uczucia. Ponieważ autor stara się unikać moralnych ocen, podczas lektury każdy może ocenić Piłsudskiego samodzielnie. Na korzyść tej publikacji świadczy także jej bibliografia, obszerna, licząca kilkadziesiąt pozycji.

Choć książka Józef Piłsudski. Człowiek i polityk zawiera sporo pikantnych faktów, to jednak jedynie ją one ubarwiają, nie przedostając się na pierwszy plan. Sławomir Koper nie goni za sensacją, ale we wszystkim zachowuje umiar. Prezentuje nam barwny i dopracowany warsztatowo portret jednej z najważniejszych postaci polskiej polityki na tle interesujących realiów społeczno – politycznych, prezentuje nam też kulturę i obyczaje dwudziestolecia międzywojennego. Jak zwykle w przypadku książek tego autora – bardzo przyjemna, ale i pouczająca lektura.

Tytuł: Józef Piłsudski. Człowiek i polityk
Autor: Sławomir Koper
Wydawca: Bellona, Rytm
Rok wydania: 2010
EAN 9788311120280
Liczba stron: 336
Format: 145×205 mm
Oprawa: miękka
Kategoria: historia, biografie