Z dzisiejszej perspektywy sukces Garfielda nie dziwi – proste historie, których jest głównym bohaterem, cechują się potężną dawką błyskotliwego, często abstrakcyjnego humoru, zaskakują inteligentną, niespodziewaną puentą, bezlitośnie wyśmiewają przywary nie tyle wcale kotów czy innych zwierząt, ile – ludzi. Wreszcie głównym bohaterem jest kot, a to już na starcie daje 50% szans na sukces…

Przeczytaj także Popkulturowy zwierzyniec: Kot Simona [wideo].

Urok Garfielda wydaje się niepodważalny, mimo to zdumiewać może jego skala. Przygody uwielbiającego lazanię kota ukazują się w formie popularnych „pasków” (krótkich komiksów przeznaczonych do druku w gazetach codziennych) nieprzerwanie, codziennie od 1978 roku, wciąż bawiąc czytelników i czytelniczki na całym świecie. Oznacza to ponad 12 tysięcy (!) unikalnych historii, z których wszystkie są dziełem jednego człowieka – amerykańskiego rysownika Jamesa Davisa. Autor musi cechować się ogromną kreatywnością i wytrzymałością na presję, która wiąże się z koniecznością codziennego publikowania nowej historyjki.

W efekcie konsekwentnej pracy Davisa, który zdaje się nie wychodzić z formy, Garfielda czytają setki milionów czytelników i czytelniczek w dziesiątkach krajów świata. Tymczasem, jak w przypadku wielu genialnych, przełomowych zjawisk popkultury, początkowo nic nie zapowiadało tak oszałamiającego sukcesu.

James Robert Davis, bo tak brzmi pełne nazwisko „ojca” Garfielda, urodził się 28 lipca 1945 roku w Marion w stanie Indiana. Pierwsza seria komiksowa rysownika nazywała się Gnorm Gnat i opowiadała o owadach. Garfielda powołał do życia w 1978 roku, zaś latach 1986-1989 Davis tworzył serię komiksową Farma Orsona poświęconą zwierzętom gospodarskim.

W 1978 roku komiks był drukowany w 41 gazetach, obecnie jest ich już ok. 2000 na całym świecie – w Polsce niesubordynowany kocur pojawia się w Gazecie Wyborczej. W latach 90’ wielką oglądalnością cieszyła się kreskówka Garfield i przyjaciele. W 2004 roku na ekrany wszedł pierwszy pełnometrażowy film o Garfieldzie (aczkolwiek niezbyt wysoko oceniony przez publiczność i krytykę), w którym zastosowano najnowsze wówczas techniki animacji komputerowej, wtapiające wirtualną postać Garfielda w grono rzeczywistych bohaterów. W 2008 roku zadebiutował nowy serial Garfield. To w zasadzie ledwie promil przykładów uczestnictwa Garfielda w kulturze – poza nimi mamy też niezliczoną liczbę rozmaitych gadżetów, koszulek (i innych ubrań), figurek, sprzętów gospodarstwa domowego i przedmiotów dekoracyjnych, plakaty, publikacje książkowe… Garfield pojawia się na pościeli, ozdobach i na wycieraczkach do butów…

Na czym polega fenomen Garfielda – wylegującego się przed telewizorem, pożerającego lazanię lub nieustannie myślącego o pożeraniu lazanii, wrednego, rudego kocura?

Gruby, leniwy, zapatrzony w siebie kocur, który kocha lazanię, nie cierpi poniedziałków i pająków po raz pierwszy pojawił się 19 czerwca 1978 roku. Już pierwszy „pasek” sygnalizował to, co okazało się prawdziwą siłą komiksu – swoistą „próbę sił” między człowiekiem a jego kotem, czy może raczej… kotem i jego człowiekiem. Ten motyw pojawiał się później w Garfieldzie wielokrotnie, na przeróżne sposoby przypominając o tym, że choć ludziom zdaje się, że koty należą do nich, w istocie jest dokładnie odwrotnie. Istotnym tematem historii o Garfieldzie jest też inny popularny antagonizm – między psem a kotem, w tym wypadku także rozstrzygany na korzyść kota. Ulubionym filmem Garfielda jest Old Yeller ze względu na, jak sam twierdzi, happy end (w zakończeniu filmu ginie pies). Garfield na co dzień dręczy psy (zawsze po przebudzeniu skopuje z blatu Odiego), swojego pana i listonosza, przyjaźni się z myszami (tak, są tu jeszcze myszy, ale bynajmniej nie w charakterze kolacji, a raczej – kompanów do wspólnego spiskowania). Jego największe pasje – jedzenie i spanie – są porównywalne ze wstrętem do wszelakich diet i ćwiczeń gimnastycznych. Poza tym nałogowo pije bardzo mocną kawę. Jego współtowarzyszami są przede wszystkim niezbyt rozgarnięty pies Odie oraz ich ułomny pod względem towarzyskim właściciel Jon Arbuckle. Kocur odziedziczył imię po dziadku Jima Davisa, który z kolei był tak nazwany dla upamiętnienia prezydenta Stanów Zjednoczonych Jamesa Garfielda.

Wspomniany pierwszy pasek z Garfieldem wygląda tak:

Kolejnym przesądzającym o sukcesie rudego kota elementem jest niewątpliwie jego osobowość. Wprawdzie nie jest urzekająca, nic z tych rzeczy, za sprawą Davisa jest jednak na swój sposób złożona i spójna, a składają się na nią, w gruncie rzeczy, typowo ludzkie i dość częste wady, które tu jednak zostały groteskowo wyolbrzymione. Jednocześnie pasują one do udomowionego kota, kojarzonego przecież z „oszczędnością energii życiowej” potocznie zwaną lenistwem i tendencją do wylegiwania się oraz dogadzania sobie. Antybohater Garfield w istocie więc pozwala nam śmiać się z samych siebie.

Garfield nie cierpi: poniedziałków, poranków, pająków (najczęściej rozgniata je gazetą), rodzynek, diet, wysiłku fizycznego, wątróbki, clowna Binky’ego, kapusty, listonosza, wagi łazienkowej, szpinaku, być lizanym przez Odiego, budzika, Nermala, mleczarza, anchois, ośmiornic, listopada, bujanych foteli, kłębków wełny, reklam, szklanych drzwi, różnych innych zwierząt (poza myszami, których nie atakuje), wyjazdów na wieś, swoich urodzin. Uwielbia zaś: jedzenie (zwłaszcza lazanię), misia Pooky’ego, atakować mleczarza i listonosza, spać, oglądać telewizję, denerwować Jona i Odiego, mamę Jona, która dobrze i dużo gotuje, dużą ilość kawy, siebie samego, wiosnę (okres linienia), Boże Narodzenie, Arlene.

Początkowo z Gafieldem wysyępował tylko jego właściciel Jon, z czasem pojawił się też piesek Odie…

Jonathan Q. „Jon” Arbuckle – właściciel Garfielda. Jon urodził się 28 lipca 1950 roku. Powszechnie jest uważany za nudziarza, zaś większość jego prób umówienia się na randkę kończy się niepowodzeniem, choć jest samotny także pod wpływem ogólnie socjalnym, a nie tylko matrymonialnym. Uwielbia koty, psy i wszystkie inne zwierzęta. Wychował się na wsi na farmie swoich rodziców. Przez większość odcinków Jon jest przedstawiony jako towarzyski nieudacznik, z którym nikt nie chce się umówić. W końcu jednak zaczyna spotykać się z Liz, co wywołuje zazdrość u Garfielda. W pierwszym odcinku Jon przedstawia się jako rysownik (ukończył studia artystyczne), jednak sam nigdy niczego nie rysuje (do paska z 4 lipca 2010). W kilku paskach Garfield używa jego sprzętu do rysowania. W jednym odcinku, Jon kąpiąc Garfielda spłukuje pasek komiksowy z nim.

Odie – pies pozostawiony przez Lymana – kolegę Jona. Odie chodzi na czterech łapach, ma żółtą sierść i bardzo długi, wiecznie zaśliniony język. Jego imię pochodzi prawdobodobnie od słowa odd, czyli dziwny. Początkowo Odie miał czarne uszy, jednak pojawiły się opinie, że zbytnio przypomina Snoopiego, więc Davis zaczął kolorować je na brązowo. Zmiana nastąpiła 27 września 1979 roku. Odie jest jedynym zwierzęciem w całym komiksie, które nie potrafi mówić (wyjątkiem są paski z 15 czerwca 1980 roku, 13 stycznia 1982 roku i 10 lipca 2005 roku). Jest głupi i naiwny, przez co Garfield lubi bawić się jego kosztem (chociaż, sądząc po np. pasku z 27 kwietnia 1989 roku, tylko takiego udaje). Czasami (np. na pasku z 23 stycznia 2005) Odie bawi się kosztem Garfielda.

… po pewnym czasie lista postaci powiększyła się o kolejne. Wśród pozostałych bohaterek i bohaterów komiksów o Garfieldzie należy wymienić:

Arlene – dziewczyna Garfielda. Pojawiła się 24 czerwca 1980 roku. Różowy kot z długą szyją i przerwą między przednimi zębami (ma kompleksy na tym punkcie). Zarzuca Garfieldowi, że jest zapatrzony w siebie i tłusty.

Nermal – Najsłodszy kociak na świecie, obrzydliwie uroczy, kulka cudowności. Garfield nienawidzi Nermala zwłaszcza wtedy, gdy próbuje on pokazać wszystkim jak bardzo jest słodki i naśmiewa z jego starości. Często stara się wysłać go pocztą do Abu Dhabi, a całkowitą normą są ich kłótnie. Nermal jest własnością rodziców Jona, ale nigdy nie widziano go na rodzinnej farmie. Nermal pojawia się po raz pierwszy w odcinku z 3 września 1979 roku, gdy rodzice Jona wyjeżdżają na wakacje i pozostawiają Nermala pod jego opieką. Nermal jak sam się przyznał w jednym z licznych komiksów, swoją słodycz zawdzięcza temu, że jest… miniaturką! Futro ma koloru szarego z niewielką ilością (podobnie jak u Garfielda) cienkich, czarnych pasków. Jego oczy okalają długie rzęsy.

Dr Elizabeth „Liz” Wilson – pani weterynarz. Pierwszy raz pojawia się w odcinku z 26 czerwca 1979 roku podczas wizyty Garfielda w klinice weterynaryjnej. Początkowe daremne próby Jona umówienia się na randkę odnoszą pozytywny skutek dopiero 10 miesięcy później. Jon i Liz pojechali wtedy do kina samochodowego na film The Sludge Monster Meet Vermin Man. Garfield nienawidzi jej odwiedzać, ale Jon często zmusza go do tego. Przeważnie wizyta jest tylko pretekstem do zaproszenia pięknej Liz na randkę. Mówi że jej imię pochodzi od LIZard – jaszczurka. Oczywiście jest to tylko żart (w polskiej wersji wyjaśniła swoje imię jako elektroLIZa). W lipcu 2006 randka z Jonem wreszcie się udała i od tego momentu tworzą razem związek.

Pooky – ukochany miś Garfielda o brązowej skórze, okrągłych uszkach i okrągłym nosku. Pierwszy raz pojawił się 23 października 1978 roku. Tylko jego Garfield tak naprawdę obdarza szczerą, bezinteresowną miłością i tylko jego wpuszcza do swojego łóżka.

Irma – mało rozgarnięta właścicielka kawiarni, gdzie Jon razem z Garfieldem piją kawę. Ma żółtawą skórę, okulary – połówki, krótko obcięte, czarne włosy i biały fartuch. Zatrudnia jedynie kucharza, dlatego jest również kelnerką. Pierwszy raz pojawia się 19 października 1979 roku.

Lyman – przyjaciel Jona. 7 sierpnia 1978 roku wprowadził się do niego prosząc o przygarnięcie, bo jest zmęczony, głodny i mu zimno. Wprowadził się przynosząc jedynie walizkę i psa Odiego. W paskach pojawiał się w różnej częstotliwości do 24 kwietnia 1983 roku. Ostatni raz można go zobaczyć na pasku z 19 czerwca 1989 roku (tylko na początku pasku i w albumie). Dalsze jego losy nie zostały wyjaśnione. Jim Davis żartobliwie powiedział w jednym z wywiadów: Nie zaglądajcie do piwnicy Jona (Don’t look in Jon’s basement), nawiązując do filmu Don’t Look in the Basement z 1973 roku (po polsku: Nie zaglądaj do piwnicy).

Mama Jona – mieszka na farmie i jest wspaniałą kucharką (potrafi zrobić wszystko z ziemniaków, co jest pokazane w komiksach z lat 80). Wysyła Jonowi i Garfieldowi gotowane jedzenie w paczkach. Jon dostał raz purée ziemniaczane, a Garfield sos, który wyciekał z koperty. Zawsze na święta Garfield dostaje od niej sweter, który często jest wadliwy (np. nie posiada otworów na ręce).

Tata Jona – mieszka na farmie, nie potrafi posługiwać się nowoczesnymi urządzeniami. Nazywa Jona „Jon Boy”. Wzorowany na ojcu Jima Davisa, Jamesie Williamie Davisie.

Doc Arbuckle – brat Jona, mieszka na farmie z rodzicami, czasem kłóci się z Jonem nazywając go mieszczuchem. Doc nienawidzi, kiedy ktoś nazywa go „Dokuś” (Doc Boy). Wzorowany na bracie Jima Davisa – David „Doc” Davis podobno nie był tak głupkowaty jak jego komiksowy odpowiednik, tylko bardziej.

Babcia – babcia Jona i Doc Boya. Kocha Jona, Garfielda i Odiego. Pojawia się okazjonalnie w paru odcinkach. Jest przedstawiona jako starsza pani w czarnej sukience, nosząca ciasny kok. W kreskówkach pojawia się jako energiczna starsza osoba w jeansach i swetrze, jeżdżąca czasem na motocyklu.

Myszy – Garfield ma wielu mysich przyjaciół (i kilku wrogów). Wiele z nich nie ma imienia, ale kilka zostało nazwanych. Trzy myszy Herman, Floyd i Squeak pojawiają się co pewien czas. Myszy są w dobrych stosunkach z Garfieldem, jednak czasem go poniżają i nic sobie z tego nie robią. Wiedzą, że Garfield jest zbyt leniwy by je ścigać (chociaż pojawiło się kilka okazji). Korzystają wiec ze swej wolności przechadzając się po domu i czasem kradnąc jakieś jedzenie. Jon oczekuje od Garfielda łapania myszy i jest bardzo rozczarowany ze musi to robić sam. Czasem nakłania Garfielda do jego naturalnych, kocich obowiązków, poprzez groźbę nie wydawania obiadu. Zdarzało się, że Garfield urządzał, w porozumieniu z myszami, „pokazowe polowania”.

Pająki – Garfield nienawidzi pająków i niszczy je, najczęściej rozgniatając zwiniętą gazetą. Czasami jednak rozmawia z nimi najpierw, bądź rozmawia z członkami rodziny rozgniecionego pająka. Są też paski, w których pająki rozmawiają między sobą na temat Garfielda.

Ellen – spośród wszystkich kobiet do jakich Jon dzwoni, by umawiać się na randki, Ellen pojawia się najczęściej. Pierwszy raz pojawia się 9 listopada 1990, kiedy Jon umawia się z nią na randkę w ciemno. W lipcu 2006 zapada na amnezję, przez co Jonowi udaje się z nią umówić.

Pani Feeny – sąsiadka Jona i Garfielda. W komiksach niewidoczna, pojawia się wyłącznie dzwoniąc do Jona ze skargami na wyczyny Garfielda.

Herman Post – Listonosz Jona, ustawicznie dręczony przez Garfielda, który zazwyczaj niszczy mu spodnie. Herman co pewien czas stara się wymyślić jakiś sposób na bezpieczne dostarczenie listu jednak praktycznie zawsze zawodzą (listy jednak dochodzą). Pierwszy raz pojawił się 28 stycznia 1984 r.

Stretch – gumowy kurczak Garfielda, którego otrzymał na szóste urodziny od Jona. Jest mniej „żywy” niż Pooky. Garfield zazwyczaj używa go by dręczyć Jona, tak by żałował jego zakupu.

Mówiąca waga łazienkowa RX-2 – urządzenie techniczne, ale obdarzone inteligencją i wyjątkową złośliwością. Komentarze, które wygłasza gdy Garfield usiłuje się na niej ważyć, stały się wielokrotnie przyczyną jej zdemolowania – jednak najwyraźniej jest niezniszczalna…

Zapraszamy do podziwiania garfieldowych pasków:

Źródło: Wikipedia.org