Dziecięce koszmary to najnowsza powieść popularnej amerykańskiej pisarki Lisy Gardner, autorki takich bestsellerów, jak W ukryciu, Zaginiona czy ostatnio przeze mnie czytana Samotna. Tym razem Gardner stworzyła – kolejny w swojej karierze – znakomity thriller psychologiczny, którego fabuła oscyluje wokół tematu boleśnie poruszającego i przerażającego zarazem: zaburzeń psychicznych występujących u dzieci. Głęboka trauma przeżyta we wczesnym dzieciństwie lub – równie często występujące – wrodzone skłonności i obciążenia psychiczne, to zaledwie pierwszy akt dramatu ciągnącego się przez całe życie zarówno dla chorego, jak i jego najbliższego otoczenia. Autorka, kreując życiorysy dwóch kobiet: matki borykającej się z chorobą synka i pielęgniarki dziecięcego oddziału psychiatrycznego, a zarazem ofiary rodzinnej tragedii, spina je sensacyjno – kryminalną klamrą, co daje zaskakująco dobry, porażający siłą wyrazu, efekt.

Pewnego upalnego, sierpniowego dnia D.D. Warren, sierżant bostońskiej policji, zostaje przydzielona sprawa wyjątkowo makabrycznego, poczwórnego morderstwa, którego ofiarami padli członkowie jednej rodziny, zaś ojciec – nie wiadomo: świadek czy sprawca – trafił w stanie śpiączki na OIOM. Choć wszystko wskazuje na to, że to on jest mordercą i – póki co – niedoszłym samobójcą, D.D. zwraca uwagę na kilka drobnych, łatwych do przeoczenia szczegółów, które zaprzeczają tej tezie. Wkrótce policja trafia na ślad zbrodni o podobnym charakterze – ginie kolejna rodzina w okolicznościach zatrważająco przypominających sprawę Harringtonów. Choć na pierwszy rzut oka wydaje się, że te sprawy nie mają ze sobą wiele wspólnego, ekipa detektyw Warren w trakcie żmudnego śledztwa odkrywa możliwe powiązania – okazuje się, że obie rodziny wychowywały dzieci z poważnymi zaburzeniami psychicznymi. Trop wiedzie do dziecięcego oddziału psychiatrycznego bostońskiego szpitala, w którym pracuje pielęgniarka Danielle Burton. Ma ona za sobą niezwykle traumatyczne przeżycia, które odcisnęły się niezatartym piętnem na jej psychice: przed 25 laty jako jedyna ocalała z rodzinnej tragedii i do tej pory nie potrafi uporać się z koszmarnymi wspomnieniami. Dziś jest oddaną, pełną poświęcenia i zrozumienia pielęgniarką zajmującą się najcięższymi przypadkami traumy małych podopiecznych. Pewnego dnia na jej oddział trafia 8 – letni Evan w stanie szoku po epizodzie psychotycznym. Kilka lat wcześniej zdiagnozowano u niego poważną chorobę psychiczną, która doprowadziła do rozpadu rodziny: jego matka Victoria, nie zgadzając się na leczenie syna w zakładzie zamkniętym, wychowuje go sama, raz w tygodniu widując się z młodszą córką pozostającą pod opieką byłego męża. Victoria kocha i nienawidzi jednocześnie swojego syna, a przede wszystkim boi się go, gdyż jest nieobliczalny i nieraz próbował zrobić jej krzywdę. Nieustanna koncentracja, skupienie na potrzebach syna oraz psychiczne i fizyczne wyczerpanie sprawiają, że kobieta jest na skraju załamania: chwila nieuwagi i osłabionej czujności wystarcza, by doszło do tragedii…

Co łączy makabryczne morderstwa z małymi pacjentami oddziału psychiatrycznego? I jaki mają związek z dramatyczną przeszłością jedynej ocalonej? D.D. Warren podejmuje wyścig z czasem, przekonana, że to zaledwie początek…

Dziecięce koszmary to coś znacznie więcej, niż znakomicie skonstruowany thriller. Sensacyjna otoczka mieści w sobie obyczajowo – psychologiczne sedno: kwestię dziecięcych zaburzeń psychicznych i sposobu, w jaki oddziałują na losy osób pozostających w strefie ich wpływu. Lisa Gardner rzetelnie podeszła do tematu, w jej powieści widać staranne merytoryczne przygotowanie. Uświadamia czytelnikowi wieloaspektowość problemu poprzez ukazanie rozmaitych i złożonych przyczyn, form oraz skutków zaburzeń umiejętnie i intrygująco wplatając tę wiedzę w fabułę. Na oddziale bostońskiego szpitala spotykamy się z ogromem krzywdy wyrządzonego bezbronnym maluchom, z konkretnymi przypadkami zaburzeń spowodowanych przemocą domową, molestowaniem seksualnym lub innymi przykładami rodzinnych tragedii wywołującymi głęboką traumę, przejawiającymi się na rozmaite sposoby: od łagodnej nadpobudliwości i nerwicy natręctw po ostateczne zamknięcie się dziecka we własnym świecie koszmarów, do którego nikt nie ma wstępu i skrajną agresję skierowaną przeciw sobie lub otoczeniu – a często jedno i drugie. Jednak autorka na tym nie poprzestaje – wśród pacjentów jest przecież i Evan, którego choroba psychiczna nie ma konkretnej przyczyny, jest raczej skutkiem wady genetycznej (podobnie jak było to w przypadku bohatera wstrząsającej powieści Lionel Shriver Musimy porozmawiać o Kevinie), co ukazuje nam inny wymiar tragedii – jej destrukcyjny wpływ na otoczenie chorego, życie członków rodziny, ich dramatyczne wybory, sferę psychiczno – emocjonalną. Lektura uświadamia, jak w istocie trudno jest prawidłowo zdiagnozować małego pacjenta, ustalić optymalną, długoletnią terapię, dobrać odpowiednie leki ( nie jest ich zbyt wiele, a na większość dzieci po kilku latach się uodporniają), a także jakie trudności wiążą się z prawidłową opieką na nim, jak bardzo bezradni są rodzice i lekarze oraz jak niewymownie przerażający jest świat dotkniętego chorobą malucha.

Oto rzeczywistość, jaką wykreowała dla swoich bohaterów Lisa Gardner – i to przez pryzmat ich losów: matki dziecka z zaburzeniami psychicznymi, pielęgniarki na oddziale psychiatrycznym i ofiary tragedii rodzinnej – czytelnik ma szansę poznać ją z różnych punktów widzenia. Jednocześnie osadzona w tych realiach kryminalna intryga związana z mroczną rodzinną tajemnicą sprzed lat idealnie wpisuje się w przerażający, koszmarny klimat powieści; dynamiczna, pełna napięcia i nieoczekiwanych zwrotów akcja obfitująca w fałszywe tropy dodaje dramaturgii i dodatkowo nasyca ją emocjami, nie pozwalając ani na chwilę oderwać się od książki. I choć wraz z rozwojem fabuły rozwiązanie kryminalnej łamigłówki zaczyna narzucać się samo, zupełnie nie umniejsza to przyjemności z lektury. Dziecięce koszmary to bowiem nie tylko sensacyjna rozrywka na kilka godzin, ale kawał pierwszorzędnej psychologicznej prozy, która przejmuje dreszczem i na długo nie pozwala o sobie zapomnieć; idealna propozycja dla każdego miłośnika mocnych, soczystych, świetnie napisanych thrillerów.

Autor: Lisa Gardner
Tytuł:
Dziecięce koszmary
Tytuł oryginału:
Live to tell
Przekład:
Magdalena Procner, Katarzyna Procner – Chlebowska
Wydawca:
Sonia Draga
Data wydania:
styczeń 2013
Liczba stron:
408
Format:
143 x 205 mm
Oprawa:
broszurowa
ISBN:
978-83-7508-558-7
Kategoria:
thriller, sensacja, kryminał

Autorka recenzji prowadzi bloga pod adresem: http://zwiedzamwszechswiat.blogspot.com/