James Matthew Barrie urodził się 9 maja 1860 roku w Kirriemuir w Szkocji. Jego ojciec David Barrie był tkaczem, zaś matka Margaret Ogilvy Barrie – córką kamieniarza. Mieli oni dziesięcioro dzieci, James był dziewiątym dzieckiem, miał siedem sióstr i dwóch braci. Alexander – najstarszy brat – urodził się w roku 1841, David – drugi brat – w 1853. Dwie siostry Jamesa umarły w kołysce. David Barrie pracował ciężko na utrzymanie tak licznej rodziny i na to, aby jego synowie mogli się kształcić. Matka zajmowała się starannym wychowaniem dzieci. Margaret Ogilvy pochodziła z rodziny należącej do najbardziej purytańskiego odłamu kościoła protestanckiego – sekty Auld Lichts. Rodzina Barrie nigdy nie opuściła niedzielnego nabożeństwa, na które uczęszczała do Free Church, odłamu Established Church of Scotland. Margaret ze wszystkich dzieci najbardziej faworyzowała syna Davida. Chciała, aby w przyszłości został pastorem, jednak chłopiec w wieku 13 lat zginął tragicznie podczas jazdy na łyżwach; James, przyszły pisarz, miał wówczas 6 lat. Po śmierci Davida matka wpadła w depresję. Mały James próbował ją pocieszyć i zyskać jej uczucia, którymi wcześniej obdarzała Davida, między innymi poprzez noszenie ubrań po zmarłym bracie. Obsesyjny związek emocjonalny między Jamesem, a jego matką, odcisnął głęboki ślad w jego życiu. Po śmierci matki w 1896 roku James napisał jej biografię Margaret Ogilvy (1896).

James Matthew Barrie już od wczesnych lat dzieciństwa pragnął zostać pisarzem, a jako młody chłopak uwielbiał czytać takich autorów jak: Jules Verne, Thomas Mayne Reid i James Fenimore Cooper. Rodzice sprzeciwiali się jego marzeniom, szczęśliwie – nie dość skutecznie…

Barrie uczył się w Dumfries Academy i na Uniwersytecie Edynburskim. W czasie studiów zaczął pisać artykuły dla miejscowych gazet. Po skończeniu nauki w 1882 roku Barrie nawiązał współpracę z The Nottingham Journal. W marcu 1885 Barrie, przy wsparciu brata Aleksandra, przeniósł się do Londynu, gdzie pracował jako dziennikarz, co przynosiło mu regularnie 20 funtów miesięcznie. Pierwsze sukcesy osiągnął w St. James’s Gazette po opublikowaniu serii artykułów pt.: Auld Licht Idylls, zainspirowanych opowieściami matki o sekcie religijnej, w których prezentowała barwne postaci z Kirriemuir. Seria ta została wydana jako całość w roku 1888. W tym samym roku Barrie wydał własnym sumptem swoją pierwszą, dobrze przyjętą, powieść Better Dead. Kolejne książki Berrie’go Auld Lichts Idylls, A Window in Thrums (1889) i szczególnie The Little Minister (1891) przyniosły mu popularność i uznanie. 

Do jego przyjaciół należeli Thomas Hardy i Robert L. Stevenson. W 1894 roku Barrie poślubił aktorkę Mary Ansell, która grała w jego sztuce Walker, London. W czasie podróży poślubnej w Szwajcarii państwo Barrie kupili psa rasy Landseer, któremu dali imię Portos. Pies ten w późniejszym czasie odegrał znaczącą rolę w życiu Barrie’go. W roku 1909 Mary Barrie nawiązała romans z pisarzem Gilbertem Cannanem, a małżeństwo zakończyło się rozwodem.

Do stworzenia historii Piotrusia Pana zainspirowały Barrie’go go zabawy z dziećmi Llewelyn Davies. Pierwsze spotkanie z nimi miało miejsce w 1897 lub 1898 roku podczas spaceru w Ogrodach Kensingtońskich, wtedy to Barrie wraz psem Portosem napotkali dwóch najstarszych chłopców z nianią. Rodzina Llewelyn Davies składała się z Arthura Llewelyna Daviesa, Sylvii Llewelyn Davies oraz ich pięciu synów: George’a, Jacka, Petera, Michaela i Nicholasa.

Barrie bardzo zaprzyjaźnił się z chłopcami i ich matką. Sylvia należała do najlepszych jego przyjaciół, mimo że Arthur nie był zbytnio zadowolony z bardzo częstych odwiedzin Jamesa. Po śmierci Arthura i Sylvii, Barrie został opiekunem ich dzieci.

Relacje pisarza z rodziną Llewelyn Davies, oraz proces tworzenia Piotrusia Pana przedstawił dość swobodnie obchodząc się z faktami reżyser Marc Forster w filmie z 2004 roku pt. Marzyciel (Finding Neverland), gdzie główne role grają: Johnny Depp jako Barrie, Kate Winslet jako Sylvia Llewelyn Davies, oraz Julie Christie, Radha Mitchell, Dustin Hoffman i Kelly McDonald.

Barrie na zawsze zapisał się w historii literatury tworząc postać Piotrusia Pana, który żył w Nibylandii i nie chciał nigdy dorosnąć, wraz z innymi dziećmi prowadził wojnę z piratem Kapitanem Hakiem. Piotruś Pan został po raz pierwszy wystawiony w Duke of York’s Theatre w Londynie 27 grudnia 1904. Historia zaczyna się w mieszkaniu Darlingów, które odwiedza Piotruś Pan wraz z Dzwoneczkiem. Uczy dzieci Darlingów latać. Wendy Darling i jej dwaj bracia wyruszają wraz z Piotrusiem Panem do Nibylandii, w której żyje wraz z innymi zgubionymi chłopcami. Wendy stała się matką dla chłopców. Kiedy Piotruś oddala się, zostaje ona wraz z resztą chłopców porwana przez pirata, Kapitana Haka. Piotruś ratuje ich. Po tych przejściach Wendy coraz bardziej tęskni za rodzicami, pragnąć do nich wrócić. Piotruś Pan zabiera więc Wendy i jej braci z powrotem do domu, odrzuca jednak propozycję adopcji przez państwa Darling. Wendy obiecuje mu, że będzie go odwiedzać każdego roku w czasie wiosennych porządków.

Postać Piotrusia Pana pierwszy raz pojawiła się w druku w 1902 roku, w książce zatytułowanej The Little White Bird, fabularyzowanej historii przyjaźni Barrie’ego i dzieci Llewelyn Daviesów, której wątki wykorzystano potem w popularnej sztuce teatralnej zatytułowanej Peter Pan, or The Boy Who Wouldn’t Grow Up (Piotruś Pan, czyli o chłopcu, który nie chciał dorosnąć), która miała swą premierę sceniczną w Duke of York’s Theatre w Londynie 27 grudnia 1904.

W 1906 roku fragment The Little White Bird z Piotrusiem jako głównym bohaterem opublikowano pod tytułem Peter Pan in Kensington Gardens (Piotruś Pan w Ogrodach Kensingtońskich) z ilustracjami Artura Rackhama.

Historia Piotrusia Pana czekała kilka lat, do 1911 roku, na wydanie w ostatecznej wersji, jako fabuła z narracją. Książka została zatytułowana Peter and Wendy. W epilogu Piotruś odwiedza dorosłą Wendy. Barrie prawa wieczyste do Piotrusia Pana podarował szpitalowi dla dzieci Great Ormond Street Hospital.

Barrie stworzył Piotrusia Pana na potrzeby historii, które opowiadał synom Sylvii Llewelyn Davies, a imię postaci jest połączeniem imienia najmłodszego z chłopców, Petera oraz greckiego boga lasów i pasterzy Pana. Sugeruje się również, że inspiracją postaci Piotrusia był starszy brat Barriego David, którego śmierć wstrząsnęła matką przyszłego pisarza. Według Andrew Birkina, autora J.M. Barrie and the Lost Boys, śmierć ta była niewyobrażalną katastrofą, z której nigdy w pełni się nie wydźwignęła… Jeśli Margaret Ogilvy [matka Barrie’ego] znalazła pociechę w idei, że David, umierając jako chłopiec, pozostał chłopcem na zawsze, to Barrie znalazł [w tej idei] inspirację.

Na język polski powieść po raz pierwszy przełożyła już w roku 1913 Zofia Rogoszówna (pod tytułem Przygody Piotrusia Pana), tłumaczyli ją również Maciej Słomczyński (również Przygody Piotrusia Pana, 1974) oraz Michał Rusinek (Piotruś Pan i Wendy, 2007).

Barrie jako autor Piotrusia Pana oraz znakomity dramaturg odebrał wiele zaszczytów: poznał Rodzinę Królewską, w 1913 odebrał tytuł szlachecki baroneta, zaś w 1922 roku został odznaczony Orderem Zasługi. Zmarł 19 czerwca 1937 w Londynie, został pochowany na cmentarzu w Kirriemuir obok rodziców, siostry i brata Davida.

Wybrana twórczość:

Bandolero, the Bandit, 1877 (pierwsza sztuka wystawiona w szkole)
Auld Licht Idylls, 1888
Better Dead, 1888 (pierwsza powieść)
A Window in the Thrums, 1889
My Lady Nicotine, 1890
The Little Minister, 1891
Ibsen’s Ghost, 1891 (sztuka)
Walker, London, 1892
Margaret Ogilvy, 1896
The Little White Bird, 1902
The Admirable Crichton (Nieporównany Crichton), 1902 (sztuka)
What Every Woman Knows, 1908 (sztuka)
Old Friends, 1910 (sztuka)
Peter Pan, 1911 (Przygody Piotrusia Pana – tłumaczenie Zofia Rogoszówna)
Peter and Wendy, 1911
Dear Brutus, 1917 (sztuka)
Mary Rose, 1920 (sztuka)
Farewell, Miss Julie Logan: A Wintry Tale, 1931 (utwór opublikowany jako suplement gazety The Times)
The Boy David, 1936 (sztuka)

Źródło: Wikipedia.org