Jerzy Duda-Gracz − polski malarz, rysownik, scenograf, pedagog. Był określany jako „wnikliwy satyryk” o ostrym programie publicystyczno-moralizatorskim. Jego malarstwo zawsze budziło silne emocje. Przedstawiając ludzi o karykaturalnie zdeformowanych ciałach oraz używając czytelnych symboli, obnażał ludzkie wady – głupotę, nietolerancję, zakłamanie, chamstwo, lenistwo, ślepą fascynację pieniądzem i kulturą amerykańską.

Urodził się 20 marca 1941 roku w Częstochowie. W tym samym mieście ukończył później Państwowe Liceum Technik Plastycznych (obecnie: Zespół Szkół Plastycznych im. Jacka Malczewskiego w Częstochowie) a następnie Wydział Grafiki filii krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, gdzie otrzymał dyplom w 1968. Tam też wykładał do 1982. W latach 1992−2001 wykładał w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie, a później, aż do śmierci, pracował na stanowisku profesora na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Zmarł na atak serca 5 listopada 2004, podczas wieczornej drzemki w trakcie pleneru malarskiego w Łagowie.

Każdy obraz Dudy-Gracza oznaczony jest numerem i datą. Artysta tłumaczył, że ta dokumentacja miała być początkowo czynnikiem dyscyplinującym młodego malarza. Po latach okazało się to bardzo przydatne w tropieniu falsyfikatów.

Krzysztof Teodor Toeplitz pisał o malarstwie Dudy-Gracza, że to świat głęboko tragiczny. Świat, w którym człowiek nie potrafi znaleźć wewnętrznej harmonii i godnego miejsca. Często także wpisywano artystę w nurt groteski, porównując jego twórczość z malarstwem Petera Bruegla i Witolda Wojtkiewicza.

Sam artysta tak mówił o swojej sztuce: maluję świat, który odchodzi, umiera, gdzie więcej jest snu, zdarzeń z dzieciństwa, świat w pejzażu przedindustrialnym. Na moich obrazach nie ma drutów telefonicznych, kabli, anten satelitarnych, samochodów, samolotów – tego wszystkiego, co zaprowadzi człowieka z powrotem na drzewo, jeżeli nadal będzie się tak intensywnie rozwijał pod tym względem ; Maluję to, co mi w duszy gra; im bardziej człowiek pierniczeje, tym lepiej wie, że odchodzi, a z nim cały ten świat. Z upływem czasu rodzi się czułość i tęsknota za tym, co bezpowrotne.

Kilka lat temu, przy okazji jubileuszu 25-lecia pracy artystycznej, powiedział, że żegna się z publicystyką, bo przeszły mu już naiwne pasje poprawiania świata.

Do najbardziej znanych prac artysty zalicza się m.in.:

Pamięci ojca (1970),
List na zachód (1973),
Jeźdźcy Apokalipsy czyli Fucha (1977),
Kalendarz polski (1981),
Wigilia (1981).

Stworzył wiele autoportretów oraz portretów – m.in. Jerzego Waldorffa i Kazimierza Rudzkiego.

Jest on także autorem cyklów malarskich:

Motywy i Portrety Polskie 1968-1979
Motywy, Tańce, Dialogi Polskie, 1980-1983
Obrazy Jurajskie 1984-1986
Obrazy Arystokratyczno-Historyczne 1985-1991
Pejzaże Polskie i Obrazy Prowincjonalno-Gminne – od 1986

Na wyróżnienie zasługuje też cykl obrazów zatytułowany Chopinowi. Od 1999 Jerzy Duda-Gracz pracował nad cyklem obrazów będących malarską interpretacją wszystkich dzieł ulubionego kompozytora malarza – Fryderyka Chopina. Prace te ukończył jesienią 2003. Każdy z utworów posiada swój własny obraz, a w przypadku większych form muzycznych – każda z jego części. Wszystkie te obrazy, wedle słów samego artysty, zostały namalowane po uprzednich głębokich studiach nad życiem i twórczością Chopina ze szczególnym uwzględnieniem wypowiedzi kompozytora na temat swoich dzieł. Całość tworzy przedsięwzięcie artystyczne pt. Chopinowi składające się z 313 dzieł obrazujących 295 utworów. Cykl składa się z serii prac akwarelowo-temperowych (Etiudy, Preludia, Pieśni), olejnych (wszystkie pozostałe formy muzyczne), oraz całunów symbolizujących utwory zaginione.

Obrazy te, w postaci ekspozycji multimedialnej, były prezentowane na Światowej Wystawie EXPO 2005 w Japonii, a po raz pierwszy zostały udostępnione bezpośrednio widzom na jesieni 2005 w salach Teatru Wielkiego-Opery Narodowej w Warszawie, z okazji odbywającego się w tym samym czasie XV Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego.

Ponadto na koncie artysty są realizacje scenograficzne oraz liczne wystawy w Polsce i za granicą. Za swoje wystawy i działalność artystyczną otrzymał wiele nagród.

Oto niektóre z jego prac:

duda-gracz-zmysy

duda-gracz-wies-brzegi-skowyrowie-odchodza-ojciec

duda-gracz-motyw polski-oczekiwanie2

duda-gracz 1

duda-gracz 2

duda-gracz 3

duda-gracz 4

duda-gracz 5

duda-gracz 6

duda-gracz 7

duda-gracz 8

duda-gracz 9

Źródło: Wikipedia.org