Marek Michał Grechuta urodził się 10 grudnia 1945 w Zamościu – polski piosenkarz, poeta, kompozytor i malarz, z wykształcenia architekt. Interesował się także rzeźbą i filozofią.
Jego twórczość określa się zazwyczaj mianem łagodnej formy progresywnego rocka z silnymi wpływami jazz rocka (szczególnie we wczesnym okresie twórczości), piosenki autorskiej lub poezji śpiewanej.
W natłoku agresywnych melodii, w przeważającej mierze anglosaskich, ale i rodzimych, Markowi Grechucie udało się utrzymać własną linię artystyczną, przez ponad trzy dziesięciolecia. Zdołał osiągnąć to, co pozornie niewykonalne: tworzył piosenki, które trafiały zarówno do elit, jak i do mniej przygotowanych słuchaczy.
Tak mówił o swojej twórczości i publiczności:
Na moje koncerty przychodzi pewien gatunek ludzi, szukających chwili zadumy, chętnych do wysłuchania dobrej poezji, oprawionej odpowiednią do tych wierszy muzyką. Przychodzą na recital, który pozwoli im na chwilę refleksji.
– Marek Grechuta
{youtube}o_nNeAj6ghU{/youtube}
Marek Grechuta od najmłodszych lat uczył się gry na fortepianie. Ukończył zamojskie I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Zamoyskiego. Po przeprowadzce do Krakowa podjął studia architektoniczne na Politechnice Krakowskiej. Spotkał tam Jana Kantego Pawluśkiewicza, z którym założył Kabaret Architektów Anawa (z francuskiego en avant – naprzód), który wkrótce się przeobraził w zespół towarzyszący mu na występach. Grechuta debiutował w 1967 roku zdobywając drugie miejsce na Studenckim Festiwalu Piosenki w Krakowie. W 1968 roku na VI KFPP w Opolu zdobył nagrodę dziennikarzy za piosenkę Serce, a rok później na VII KFPP jedną z głównych nagród (Nagroda TVP) za piosenkę Wesele. Z zespołem Anawa nagrał dwie swoje pierwsze płyty – Marek Grechuta & Anawa z 1970 roku oraz Korowód z 1971. W tym roku na IX KFPP w Opolu Grechuta zdobył główną nagrodę za piosenkę Korowód. W 1971 Grechuta opuścił zespół Anawa i założył inny zespół o nazwie WIEM (W Innej Epoce Muzycznej). Z zespołem tym nagrał dwa albumy – Droga za widnokres oraz Magia obłoków. Pięć lat później ponownie zaczął współpracę z Pawluśkiewiczem i pisanie muzyki do tekstów Witkacego. W 1977 na XV KFPP w Opolu jego piosenka Hop – szklankę piwa zdobyła Nagrodę Grand Prix, również na tym festiwalu przez Krystynę Jandę wykonywana była piosenka Guma do żucia, której muzykę i słowa napisał Marek Grechuta. Grechuta był również wraz z Krzysztofem Jasińskim i Janem Kantym Pawluśkiewiczem, współautorem musicalu Szalona lokomotywa, według Stanisława Ignacego Witkiewicza.
W 1976 Marek Grechuta rozpoczął współpracę z Piwnicą pod Baranami, która trwała blisko 10 lat. W 1979 roku nagrał płytę z pieśniami do słów poety Tadeusza Nowaka. W 1984 roku wspólnie z Krystyną Jandą nagrał płytę W malinowym chruśniaku. Kolejną płytę wydał w 1986 roku. Przyniosła ona przebój Wiosna, Ach to Ty. W 1987 roku napisał muzykę do przedstawienia teatralnego Jana Brzechwy – Kopciuszek. W 1989 roku wydał płytę Krajobraz pełen nadziei. W roku 2003 wspólnie z grupą Myslovitz wykonał cover ich przeboju Kraków który znalazł się na dwupłytowym albumie The Best of Myslovitz. Piosenka Marka Grechuty Dni, których nie znamy jest hymnem stadionu miejskiego w Kielcach. W roku 2006 na 43 KFPP w Opolu Marek Grechuta został uhonorowany Grand Prix tego festiwalu (Nagroda Prezesa TVP).
Od 1970 był żonaty z Danutą, miał syna Łukasza – absolwenta Akademii Sztuk Pięknych. Marek Grechuta wziął udział w programie Ktokolwiek widział, ktokolwiek wie, w którym poruszano sprawę zaginięcia jego syna w 1999 roku. Syn odnalazł się po 8 miesiącach.
{youtube}j6Kzbrlq8XM{/youtube}
Marek Grechuta zmarł 9 października 2006 w Krakowie. 17 października 2006 r. został pochowany w Alei Zasłużonych Cmentarza Rakowickiego w Krakowie. Pogrzeb poprzedziła msza święta w Kościele Mariackim. Podczas Mszy artyści Piwnicy pod Baranami zaśpiewali Przychodzimy, odchodzimy i Dezyderata. Gdy trumna z ciałem Marka Grechuty opuszczała bazylikę rozległy się oklaski, którym towarzyszyła melodia piosenki artysty Ocalić od zapomnienia. Od bramy Cmentarza Rakowickiego trumnę Marka Grechuty nieśli jego przyjaciele z Piwnicy pod Baranami m.in.: Grzegorz Turnau, Jan Kanty Pawluśkiewicz, Zbigniew Preisner. Nad grobem Jan Kanty Pawluśkiewicz odczytał wiersz napisany przez Leszka Aleksandra Moczulskiego. W pogrzebie Grechuty uczestniczyli m.in.: Grzegorz Turnau, Mirosław Czyżykiewicz, Jacek Zieliński, Anna Szałapak, Jacek Wójcicki, Artur Rojek, Leszek Wójtowicz i prezydent Krakowa Jacek Majchrowski.
9 października 2007, w pierwszą rocznicę śmierci artysty, na Cmentarzu Rakowickim odsłonięto jego pomnik. Uroczystość poprzedził przemarsz korowodu złożonego z przyjaciół poety i miłośników jego twórczości.
W 2009 roku powstał film dokumentalny o życiu Marka Grechuty, Gdziekolwiek będę…, wyreżyserowany przez Piotra Poraj-Poleskiego i sfinansowany przez Państwowy Instytut Sztuki Filmowej oraz Telewizję Polską.
NBP planował emisję monety z wizerunkiem Marka Grechuty w ramach serii Historia polskiej muzyki rozrywkowej, lecz plany te nie zostały dotąd zrealizowane.
Źródła: Wikipedia.org, Culture.pl