Ursula Kroeber Le Guin, wybitna amerykańska pisarka s – f i fantasy, obchodzi dziś urodziny – przyszła na świat 21 października 1929 roku w Berkeley, USA, w stanie Kalifornia. Jej ojciec, Alfred, był profesorem antropologii, co miało istotny wpływ na twórczość pisarki. Istotny jest także fakt, że jej matka, Theodora, była autorką książek dla dzieci.

Oboje rodzice Ursuli zajmowali się badaniem kultury i zwyczajów kalifornijskich Indian, co sama pisarka wielokrotnie podkreślała jako bardzo istotne dla jej twórczości.

Dla tych, którzy lubią czasem połechtać swoją narodową ambicję, istotny może być też fakt, że autorka ma polskie korzenie – prababka Ursuli od strony matki nosiła swojsko brzmiące nazwisko Paulina Kraków (z domu Radziejowska). Sama pisarka, w pełni świadoma swych polskich korzeni, odnosi się do naszego kraju z sympatią, z zainteresowaniem śledząc polską kulturę i historię.

Obecnie Ursula K. Le Guin uważana jest za jedną z najważniejszych pisarek fantasy i s – f. Wiele jej książek weszło do klasyki gatunku; szczególnym uznaniem cieszy się cykl Ziemiomorze jej autorstwa. Ma na koncie także wiele opowiadań, których akcja rozgrywa się współcześnie (lub w niedalekiej przyszłości) w naszym świecie. Jednocześnie jej twórczości nie rozpatruje się wyłącznie na gruncie fantastyki – jej książki zaliczane są do kanonu literatury pięknej. Jej twórczość wielokrotnie była nagradzana prestiżowymi nagrodami, w tym Hugo i Nebula (a także, między innymi, Jupitera, Gandalfa, Locusa, National Book Award, World Fantasy Award). W utworach Le Guin uwagę zwraca nie tylko ciekawa forma, wciągająca fabuła czy wizja kreowanego świata, ale także ładunek głębszych treści.

W jej książkach i opowiadaniach co bardziej wytrawny czytelnik lub czytelniczka z łatwością odnajdzie fascynację antropologią kulturową i naukami społecznymi. Widoczne jest także zafascynowanie autorki ideami feminizmu i teorią queer oraz ideą wolności i sprawiedliwości społecznej ściśle związaną z myślą anarchistyczną. Tematyka ta jest szczególnie widoczna w opowiadaniach: Ci, którzy odchodzą z Omelas, Dzień przed rewolucją oraz w powieściach Wracać wciąż do domu  i w najsłynniejszej, Wydziedziczeni (nagrody Nebula i Hugo w 1975).

Ursula K. Le Guin interesowała się literaturą już w dzieciństwie. Nie tylko dużo czytała, ale podejmowała też pierwsze literackie próby. Mając 11 lat, wysłała swoje opowiadanie do magazynu Astounding Science Fiction. Zostało odrzucone, jednak, na szczęście, nie zniechęciło to przyszłej literatki.

Jej najwcześniejsze utwory, z których niektóre, w oszlifowanej formie, trafiły do Opowieści orsiniańskich (Orsinian Tales) i Malafreny, były opowieściami o fikcyjnych krainach wyobraźni. Regularnie pisać i publikować zaczęła we wczesnych latach ‘60. Były to wówczas głównie utwory z gatunku fantastyki naukowej. Pierwszym utworem, który przyniósł jej rozgłos, była powieść Lewa ręka ciemności (The Left Hand of Darkness), nagrodzona w 1969 roku nagrodami Hugo i Nebula.

Późniejsze lata przyniosły także zainteresowanie filmem i muzyką – Le Guin współpracowała m. in. przy filmowej adaptacji jednej ze swoich powieści (The Lathe of Heaven, 1979), zaś w 1985 roku wraz z awangardowym kompozytorem Davidem Bedfordem pracowała nad librettem do space opery Rigel 9.

Ursula K. Le Guin jest członkinią Science Fiction and Fantasy Writers of America (pol. Stowarzyszenie Amerykańskich Pisarzy Science Fiction i Fantasy).

Większość utworów Ursuli K. Le Guin zalicza się do kategorii soft s – f. Widać w nich silny wpływ nauk społecznych, przede wszystkim antropologii kulturowej i socjologii (m.in. w znakomitym Cyklu Ekumena otwieranym przez powieść Świat Rocannona). Część jej utworów zalicza się do feministycznej fantastyki naukowej, jej utwory często zawierają także przesłanie ekologiczne. Autorka zdecydowanie bardziej koncentruje się na wizji organizacji społeczeństw, niż na samej technologii, zaś opisywanie pozaziemskich kultur jest dla niej środkiem wyrazu krytyki lub spostrzeżeń dotyczących ludzkości. Sztandarowym przykładem jest powieść Lewa ręka ciemności, w której autorka opisuje androgyniczną rasę zamieszkującą obcą planetę, by zastanowić się nad istotą tożsamości seksualnej człowieka.

Autorka opisuje wykreowane przez siebie światy z dużą dbałością o szczegóły życia społecznego – od kwestii ogólnych, fundamentalnych po opisy zwykłego, codziennego życia, opieki nad domem, ogrodem, zwierzętami. W przeciwieństwie do wielu innych autorów głównego nurtu hard science fiction, Ursula Le Guin żadnej z opisywanych przez siebie ras nie dała możliwości odbywania podróży z prędkością większą niż prędkość światła,  ponieważ uważa się, że żywe organizmy nie mogłyby jej przetrwać. Wymyśliła za to ansibl – urządzenie komunikacyjne umożliwiające natychmiastowe porozumienie na dowolną odległość. Jej pomysł wszedł do kanonu techniki fantastycznej i pojawił się później także u innych znanych autorów.

Kilka większych utworów Le Giun doczekało się adaptacji filmowych i telewizyjnych. Jej powieść pt. Jesteśmy snem (The Lathe of Heaven) z 1971 została zaadaptowana dwukrotnie. We wczesnych latach ’80 kultowy japoński animator i reżyser Hayao Miyazaki poprosił o pozwolenie na realizację animowanej wersji Ziemiomorza. Wówczas jednak autorka,  nie znając jego dorobku ani całego gatunku anime, odrzuciła tę propozycję. Ostatecznie jednak, pod wpływem filmu Mój sąsiad Totoro (My Neighbour Totoro) zmieniła zdanie.

Trzecia i czwarta opowieść o Ziemiomorzu stały się kanwą dla filmu anime pt. Opowieści z Ziemiomorza, (ang. Tales from Earthsea, 2006). Ursula Le Giun miała w związku z tym jednak mieszane uczucia, ponieważ obraz w większości zrealizował syn Miyazakiego, Goro, a nie sam Hayao Miyazaki. Wcześniej, w 2004 Sci Fi Channel zrealizował dwie pierwsze części Ziemiomorza jako miniserial pt. Ziemiomorze. O tyle, o ile w przypadku produkcji tandemu Miyazakich autorka mówiła o „mieszanych uczuciach”, o tyle w kontekście tej produkcji wyrażała się jednoznacznie negatywnie, podkreślając, że na ostateczny kształt „dzieła” nie miała żadnego wpływu, a to, co ukazało się na ekranach, było zdecydowanie dalekie od jej własnej wizji. W związku z prawami autorskimi filmu nie emitowano w USA do 2009 roku.

Pisarka znana jest jednak nie tylko ze swej twórczości fantastycznej, ale także za sprawą bardzo udanych powieści głównego nurtu, w których wnikliwie przygląda się relacjom międzyludzkim, zaskakująco wiarygodnie kreuje postaci, a swoją uwagę kieruje, a jakże, przede wszystkim ku kobiecym bohaterkom. Przykładami wartych polecenia lektur są m.in. Morski trakt i Lawinia.

Ursula K. Le Guin jest nie tylko wybitną pisarką, zdobyła także bardzo dobre wykształcenie. Studiowała na uczelni w Radcliffe i na wydziale nauk humanistycznych uniwersytetu Columbia, a także w Paryżu, jako stypendystka Fundacji Fulbrighta. We Francji poznała historyka Charlesa Le Guina, którego poślubiła w 1953 roku. Jako wykładowczyni udzielała się na trzech kontynentach: w Ameryce, Europie i Australii. Współpracowała z kilkudziesięcioma uniwersytetami z całego świata. Poza licznymi opowiadaniami i powieściami jest także autorką wielu krytycznych rozpraw dotyczących literatury fantastycznej, esejów, tłumaczeń, scenariuszy i wierszy.

Od 1958 mieszka Portland w stanie Oregon. Ma troje dzieci i czworo wnucząt.

Tak zwraca się do polskich czytelniczek i czytelników:

Moi drodzy Przyjaciele z Polski,
Zawsze bardzo miło mi słyszeć wieści z kraju przodków mej matki! Nie wiem wprawdzie, kiedy przyjechali do Ameryki, ale ich nazwisko brzmiało Kracaw, a to świadczy najlepiej o tym, skąd przybyli.
Bardzo się cieszę z pracy mojego pierwszego polskiego tłumacza, Stanisława Barańczaka, jak również jestem zachwycona przekładem twórczości Stanisława Lema na angielski, dzięki czemu mogłam ją poznać i polubić.
Nawet za czasów Żelaznej Kurtyny dochodziły do mnie głosy moich czytelników w Polsce – zwłaszcza z Gdańska – zatem moje więzi z Polską są bardzo silne.
Życzę wszystkiego najlepszego – niech żyje Wyobraźnia!

Ursula K. Le Guin

Na życzenie autorka wysyła swój autograf, jest tylko jeden problem: trzeba załączyć kopertę zwrotną, zatem konieczny jest odpowiedni (amerykański) znaczek. Na listy odpowiada raczej rzadko – jak sama mówi: sztuka wymaga czasu, życie jest krótkie, a trochę chciałoby się pobyć ze swoją książką.

Adres Ursuli:

Ursula K. Le Guin
P.O. Box 10541
Portland OR 97296–0541
U.S.A.

Wybrane książki:

Cykl Ekumena (Ekumen), zwany także Cyklem Hain:

1966 Świat Rocannona (Rocannon’s World)
1966 Planeta wygnania (Planet of Exile)
1967 Miasto złudzeń (City of illusions)
1969 Lewa ręka ciemności (The Left Hand of Darkness)
1972 Słowo „las” znaczy „świat” (The Word for World is Forest)
1974 Wydziedziczeni (The Dispossessed: An Ambiguous Utopia)
1995 Cztery drogi ku przebaczeniu (Four Ways to Forgiveness) – cztery opowiadania osadzone w uniwersum Ekumeny
2000 Opowiadanie świata (The Telling)
2001 Urodziny świata (The Birthday of the World) – zbiór opowiadań

Cykl Ziemiomorze (Earthsea):

1968 Czarnoksiężnik z Archipelagu (A Wizard of Earthsea)
1970 Grobowce Atuanu (The Tombs of Atuan)
1972 Najdalszy brzeg (The Farthest Shore)
1990 Tehanu (Tehanu: The Last Book of Earthsea)
2001 Opowieści z Ziemiomorza (Tales from Earthsea) – opowiadania osadzone w świecie Ziemiomorza
2001 Inny wiatr (The Other Wind)

Cykl Kotolotki (Catwings):

 Cykl krótkich opowiadań dla młodszych dzieci:
1988 Kotolotki (Catwings)
1989 Kotolotki z wizytą u mamy (Catwings Return)
1994 Wonderful Alexander and the Catwings
1999 Jane on Her Own

Inne:

1971 Jesteśmy snem (The Lathe of Heaven)
1976 Opowieści orsiniańskie (Orsinian Tales) – zbiór opowiadań
1978 Zewsząd bardzo daleko (Very far away from anywhere else)
1979 Malafrena – powieść osadzona w świecie opowieści orsiniańskich
1980 Miejsce początku (The Beginning Place)
1980 Wszystkie strony świata (The Wind’s Twelve Quarters) – zbiór opowiadań (zawiera m.in. opowiadania należące do uniwersum Ekumeny i świata Ziemiomorza)
1982 Oko czapli (The Eye of the Heron)
1985 Wracać wciąż do domu (Always Coming Home)
1987 Dziewczyny Buffalo (Buffalo Gals)
1989 Nowa Atlantyda (The New Atlantis)
1989 Dancing at the Edge of the World
1991 Morski trakt
1994 A Fisherman of the Inland Sea – zbiór opowiadań (zawiera m.in. opowiadania należące do uniwersum Ekumeny)
1996 Otwarte przestworza (Unlocking the Air)
2004 Dary (Gifts)
2006 Voices
2007 Powers
2008 Lawinia (Lavinia)