Niziurski słynie z biegłego używania humoru słownego. Charakterystycznym elementem stylu pisarza są znaczące czy groteskowe nazwiska i imiona, np. Wieńczysław Nieszczególny, Chryzostom Cherlawy, Zygmunt Gnacki itd. Język, którym mówią bohaterowie, to barwna mieszanina autentycznego slangu młodzieżowego, języka naukowego i kreacji autorskiej. Niziurski jest dobrym obserwatorem życia młodzieży, ale ze względu na cykl wydawniczy powieści oraz ich wznowienia po kilku latach, język, którym mówi młodzież w jego powieściach, często bywa anachroniczny i nie odpowiada prawdziwemu, który się bardzo szybko zmienia.

Powieści Niziurskiego mają dynamiczną, często sensacyjną akcję i wyróżniają się indywidualnym stylem narracji oraz humorem słownym i sytuacyjnym. Rzeczywistość była ukazywana oczami ucznia, szkoła pokazywana jako miejsce opresyjne (choć z humorem). Elementy dydaktyczne i moralne są wprowadzane w sposób nienachalny.

Urodził się 10 lipca 1925 roku w Kielcach, w rodzinie urzędniczej, jako syn Stanisława Niziurskiego, urzędnika państwowego, i Leokadii z Grethów. Był najstarszym spośród trojga rodzeństwa (brat Mirosław i siostra Zofia). Uczył się w Gimnazjum im. J. Śniadeckiego w Kielcach, jednak naukę przerwała wojna. Wraz z rodziną został ewakuowany na Węgry, gdzie kontynuował naukę w gimnazjum polskim dla uchodźców. Do Polski wrócił w 1940 roku. Pracował jako robotnik w Hucie „Ludwików” i praktykant rolny w majątku Jeleniec pod Ostrowcem Świętokrzyskim. Uczył się na tajnych kompletach w Ostrowcu i w roku 1943 zdał egzamin maturalny i rozpoczął eksternistyczne studia prawnicze na tajnych kompletach w Jeleńcu. Po zakończeniu wojny kontynuował studia prawnicze na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Studiował równocześnie dziennikarstwo na Wyższej Szkole Nauk Społecznych w Krakowie (1946–1947) i socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim (1947). W 1947 roku ukończył studia prawnicze i uzyskał tytuł magistra. Ożenił się w roku 1947 z Zofią Barbarą Kowalską. Mieszkał i pracował w Katowicach i Kielcach, a od 1952 r. w Warszawie. Pracował w redakcji tygodnika Wieś, rozwijając równocześnie własną twórczość literacką. W 1951 roku został członkiem Związku Literatów Polskich, a w roku 1952 członkiem ZAiKS. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Debiutował w 1944 w wydawanym przez Armię Krajową Biuletynie Informacyjnym, w którym opublikował wiersz. Po wojnie współpracował z czasopismami Płomyk, Świat Młodych, Wieś oraz z Polskim Radiem jako autor słuchowisk. Popularność i uznanie przyniosły mu utwory dla dzieci i młodzieży, pisane żywo i barwnie, lecz i skłaniające do refleksji. Dla czytelnika dorosłego Niziurski napisał takie powieści, jak Przystań Eskulapa (1958, powieść sensacyjna), Pięć manekinów (1959, powieść kryminalna), Salon wytrzeźwień (1964), Wyraj (1964), Eminencje i bałłabancje (1975). Jego utwory były przekładane na wiele języków, w tym chiński.

Niziurski był silnie związany z Kielecczyzną, dziś zwaną regionem świętokrzyskim. Akcja kilku powieści rozgrywa się w fikcyjnych miejscowościach: Wilczków w Księdze urwisów, Niekłaj, Odrzywoły, które można umiejscowić w tym regionie. Niektóre opowiadania (Dzwonnik od świętego Floriana) rozgrywają się w tym regionie w okresie międzywojennym i upamiętniają wielkie strajki chłopskie w okresie sanacji.

W późniejszych utworach Niziurski często osiągał wysokie efekty pod względem formy, posługując się realizmem magicznym (Siódme wtajemniczenie, 1969) czy groteską (Awantury kosmiczne). Tonacja kolejnych utworów jest pod wieloma względami coraz bardziej pesymistyczna, charakterystycznymi postaciami stają się outsiderzy nie mogący dopasować się do szkolnego otoczenia, w którym niebezpieczni są nie tylko nauczyciele, ale także inni uczniowie.

Był laureatem wielu odznaczeń i nagród, wśród nich wymienić można: Nagrodę prezesa rady ministrów za twórczość dla młodzieży (za powieść Księga urwisów, 1955), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1959), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1970), Nagrodę Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za twórczość radiową dla dzieci i młodzieży (1974), Order Uśmiechu (1975), Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2008).

Pisarz zmarł w Warszawie 9 października 2013 roku. Miał 88 lat.

Wybrana twórczość:

Powieści i opowiadania dla dorosłych:

Gorące dni (1951)
Śmierć Lawrence’a (1956), zbiór opowiadań
Przystań Eskulapa (1958), powieść kryminalna
Pięć manekinów (1959), powieść kryminalna
Salon wytrzeźwień (1964)
Wyraj (1964)
Eminencje i bałłabancje (1975)
A potem niech biją dzwony (1976), powieść

Opowiadania i powieści dla młodzieży:

Księga urwisów (1954), powieść
Dzwonnik od świętego Floriana (1955), zbiór opowiadań
Lizus (1956), zbiór opowiadań
Niewiarygodne przygody Marka Piegusa (1959), powieść
Wielka heca (1962), opowiadanie
Awantura w Niekłaju (1962), powieść
Sposób na Alcybiadesa (1964), powieść; lektura do szóstej klasy
Nikodem, czyli tajemnica gabinetu (1964), zbiór opowiadań
Jutro klasówka (1966, wyd. rozszerzone w 1970), zbiór opowiadań
Siódme wtajemniczenie (1969), powieść; pierwotny tytuł: Twierdza Persil
Klub włóczykijów, czyli Trzynaście przygód stryja Dionizego i jego ekipy (1970), powieść
Trzech pancernych i pół (1970), opowiadanie
Naprzód, Wspaniali! (1971), powieść; dalszy ciąg to Awantury kosmiczne
Opowiadania (1973), zbiór opowiadań
Awantury kosmiczne (1978), powieść, dalszy ciąg w Adelo, zrozum mnie!
Osobliwe przypadki Cymeona Maksymalnego (1975), powieść
Adelo, zrozum mnie! (1977), powieść
Awantura w VII A (ok.1981), powieść
Szkolny lud, Okulla i ja (1982), powieść; dalszy ciąg to Żaba, pozbieraj się!
Nieziemskie przypadki Bubla i Spółki (1987), powieść; wznowione jako Tajemniczy nieznajomy z zoo
Żaba, pozbieraj się! czyli siedem obłędnych dni Tomka Ż (1992), powieść
Przygody Bąbla i Syfona (1993), powieść
Bąbel i Syfon na tropie (1994), powieść
Pięć melonów na rękę (1996), powieść
Nowe Przygody Marka Piegusa (również niewiarygodne) (1997), powieść
Sekret panny Kimberley (1998), zbiór opowiadań
Największa przygoda Bąbla i Syfona (1999), powieść
Lalu Koncewicz, broda i miłość – i inne opowiadania (2001)

Scenariusze i ekranizacje:

Tajemnica dzikiego szybu (1956) – film na podstawie Księgi urwisów
Tysiąc talarów (1959) – film na podstawie scenariusza Edmunda Niziurskiego
Kryptonim Nektar (1963) – film, scenariusz autorstwa Leona Jeannota i Edmunda Niziurskiego
Niewiarygodne przygody Marka Piegusa (1966) – serial telewizyjny na podstawie powieści o tym samym tytule
Weekend z dziewczyną (1968) – film Janusza Nasfetera na podstawie powieści Wyraj
Tajemnica starego ogrodu (1983) – film na podstawie powieści Awantura w Niekłaju
Spona (1998) – film i serial na podstawie powieści Sposób na Alcybiadesa (serial wydany pod tytułem Sposób na Alcybiadesa)

* Lista Honorowa IBBY – uzupełniana co dwa lata przez Międzynarodową Izbę ds. Książek dla Młodych (IBBY) lista najlepszych książek dla dzieci. Komplet książek z tej listy przechowywany jest w Zurychu (w Szwajcarskim Instytucie ds. Mediów dla Dzieci i Młodzieży), w Monachium (w Internationale Jugendbibliothek) oraz w Bratysławie (w Centrum Sztuki dla Dziecka Bibiana). Propozycje do listy zgłaszają poszczególne sekcje narodowe. Książki ocenia się w trzech kategoriach: powieść, tłumaczenie i ilustracje.

Źródło: Wikipedia.org