Najpiękniejszy rodzaj podróży to podróż w czasie – to motto przyświeca Agnieszce Lisak – autorce książek i artykułów poświęconych dawnej obyczajowości, poetki i aforystki. Oto przed nami kolejny z niedzielnego cyklu artykułów jej autorstwa. Dziś co nie co o zdrowiu, a właściwie o XIX-wiecznych wybrykach przeciwko niemu.

 Agnieszka Lisak

Jak w XIX wieku palono papierosy.

W XIX wieku nałóg palenia papierosów i cygar był powszechny wśród mężczyzn. Wysoko urodzonych starali się naśladować przedstawiciele niższych warstw. Palili wszyscy: studenci, kupcy, rzemieślnicy, a nawet dzieci… Jak wspominał A. Grabowski, nie było trudno zobaczyć 13-stoletniego świniopasa, jak, stąpając poważnie z fajką w gębie, ma się za coś lepszego od swych rówieśników… Chłopcy, podobnie jak dziś, zdradzali niezdrowe zainteresowanie tytoniem. Swoje pierwsze z nim przygody przeżywali w zaciszu komórek, stodół, wiat… Ferdynand Hoesick wspomina, że jako dziecko chodził palić papierosy z kolegami z podwórka w jednej z bocznych oficyn. Aż w końcu młodociani przestępcy zostali wytropieni przez zarządcę domu. Można łatwo sobie wyobrazić, jakie przerażenie wywołał widok chłopaków delektujących się dymkiem z papierosa w składzie ze słomą i sianem dla koni. Rządca przeszedł z aktem oskarżenia po rodzicach, żądając wymierzenia surowej karty. Nie małe było zdziwienie pisarza, gdy jego ojciec zamiast ukarać, stwierdził, że nie ma nic przeciwko paleniu syna, argumentując to tym, że on sam w wieku 14 lat też palił papierosy.

Doszło do tego, że cygaro sterczało z każdego lokaja gęby pomimo tego, że ten często nie miał na kupno chustki do nosa. Ale cóż tam chustka, skoro posługę jej zastępują mu poła sukni lub jej podszewka. Ile to pieniędzy poszło z dymem, lamentował dalej A. Grabowski. A co najgorsza, taki palacz wolał śniadania nie zjeść i z głodu umrzeć, niż sobie odmówić tej smrodliwej przyjemności. Jakże współcześnie brzmią narzekania A. Grabowskiego.

***

historia-papierosy-22

Jeszcze w czasie II Wojny Światowej rodzice pozwalali dzieciom na palenie, nie widząc w tym nic złego, aczkolwiek poniższe zdjęcie jest raczej zdjęciem pozowanym.

papierosy-historia-1

***

Poniżej porady z zakresu zdrowia publikowane na łamach Przewodnika Zdrowia z 1897 roku.

***

Alkohol jest trucizną:

Choroby wynikające z wyskoku (alkoholu) rozwijają się u dzieci często pod wpływem dziedzicznego obciążenia. W niektórych okolicach krzykliwym oseskom daje się kropelkę wódki, nieroztropne matki uspakajają dzieci podczas ząbkowania winem. W niedzielę i święta zabiera się dzieci do piwiarni, a rodzice patrzą ze szczerym zadowoleniem, jak maleństwo wprawia się do picia. Otóż zgubne i grzeszne wychowanie takie! Dawno już ku przestrodze rzekł Rousseau: „Kwiatów nie podlewa się winem”.

Zwierzęta w izbach niepotrzebne:

Szkodliwym dla zdrowia jest ciągłe utrzymywanie zwierząt (psów, kotów) w mieszkaniu, gdyż i one zużywają najważniejszą część powietrza tj. tlen i przyczyniają się do zakażenia go przykrymi wyziewami. To samo rozumie się o utrzymaniu drobiu, gołębi, nierogacizny itp.

Wagony dla niepalących:

Wagony III klasy dla niepalących zaprowadzone zostały nareszcie przy miejskiej kolei żelaznej w Berlinie. Każdy, kto wstrętną atmosferę w wagonach tych poznał, powinien z radością powitać takie udogodnienie.

Skutki noszenia gorsetu:

Osiemnastoletnia córeczka tracza G. w Oranienburgu padła w tych dniach trupem na sali tańca. Stwierdzono, że śmierć nastąpiła przez sparaliżowanie serca wskutek zbytniego sznurowania się gorsetem.

Nerwowość u kobiet:

Co do nerwowości u kobiet, to pannom nerwowym jest małżeństwo bezwarunkowo jako lekarstwo polecane, gdyż małżonek siłą rzeczy im wpoi pewną stałość i silniejszą indywidualność.

*Fragmenty pisane zgodnie ze współczesnymi zasadami pisowni i sytlistyki.

ZDROWIE-XIX-WIEK

 

Przeczytaj też:
Historie Agnieszki Lisak: Ogłoszenia matrymonialne z 1890 roku
Historie Agnieszki Lisak: Dawny handel uliczny
Historie Agnieszki Lisak: Tancerka – zawód wyklęty
Historie Agnieszki Lisak: Jak brać kąpiele słoneczne w celach leczniczych?
Historie Agnieszki Lisak: Czy przyzwoicie jest kąpać się w morzu?
Historie Agnieszki Lisak: O najsłynniejszej wydrze w kraju (1680)
Historie Agnieszki Lisak: Co to były karnety balowe?
Historie Agnieszki Lisak: Poradnik dobrej żony z 1819 roku
Historie Agnieszki Lisak: Parada odmieńców z XIX wieku

Zapraszamy na autorskiego bloga Agnieszki Lisak. Więcej o Autorce przeczytasz TUTAJ.