Tożsamość Nikifora Krynickiego została ustalona przez władze PRL, kiedy to w 1962 roku sąd w Muszynie ustalił jego akt urodzenia z podaniem fikcyjnych danych obojga rodziców, na wniosek Stefana Półchłopka, przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej w Krynicy. Jego prawdziwe nazwisko brzmiało najprawdopodobniej Epifaniusz Drowniak. Sam Nikifor nie używał tego nazwiska – o sobie wcześniej mówił i podpisywał się na obrazach jako Nikifor.

Nikifor żył samotnie, w nędzy i przez większość życia uważany był za upośledzonego psychicznie kalekę. Mówił bełkotliwie i niewyraźnie. Był pochłonięty pasją malarską. Pod koniec życia został doceniony i uznany na całym świecie za jednego z najwybitniejszych prymitywistów.

Twórczość Nikifora odkryta została w roku 1930 przez ukraińskiego malarza Romana Turyna, który zapoznał z nią polskich i ukraińskich malarzy kapistów przebywających w Paryżu. Obrazy Nikifora wzbudziły ich zachwyt, zwracali przede wszystkim uwagę na bezbłędne operowanie kolorem. Entuzjastyczne opinie środowiska artystycznego nie zmieniły jednak nieprzychylnego stosunku do jego twórczości – nadal nie znajdował nabywców na swoje prace i zrozumienia dla swej sztuki.

Pierwsza publikacja na temat Nikifora pojawiła się w roku 1938 w czasopiśmie „Arkady” nr 3. Napisał ją Jerzy Wolff – nabywca dużej kolekcji dzieł Nikifora. Kilka książek o Nikiforze napisali krakowscy krytycy sztuki, Ella i Andrzej Banachowie, którzy opiekowali się nim od roku 1948 do roku 1959. Nikifor odwiedzał ich wielokrotnie w Krakowie.

Staraniem małżeństwa Banachów pierwsza wystawa Nikifora (wtedy jeszcze „Jana Nikifora”) odbyła się w warszawskiej sali SARP w dniach od 31 stycznia do 8 lutego 1949. Dopiero dziewięć lat później prace Nikifora pokazano za granicą: od 22 maja do 30 czerwca 1958 w paryskiej galerii Diny Vierny, potem w Amsterdamie od 2 do 26 października 1959, w Brukseli od 14 do 26 listopada 1959, w Liège (Leodium) od 25 listopada do 13 grudnia 1959 i w Haifie od 4 lutego 1960. W Niemczech odbyły się trzy wystawy: w roku 2 lipca do 4 września 1961 w Baden-Baden, od 16 września do 19 października 1961 we Frankfurcie nad Menem i od 29 października do 10 grudnia 1961 w Hanowerze.

Od roku 1960 aż do śmierci Nikiforem opiekował się krynicki artysta malarz Marian Włosiński. Stworzył mu dobre warunki do pracy i życia, a po śmierci Nikifora zadbał o zachowanie jego twórczości. Nikifor Krynicki zmarł 10 października 1968 roku w Domu Pomocy Społecznej w Foluszu k. Jasła i został pochowany na cmentarzu w Krynicy. Na grobie Nikifora na krynickim cmentarzu znajdują się obecnie dwa napisy: „Nikifor Krynicki” alfabetem łacińskim i „Nykyfor Epifan Drowniak” cyrylicą.

Talent Nikifora przejawiał się głównie w twórczości na kawałkach tektury, okładkach zeszytów, skrawkach papieru, na których uwieczniał autoportrety, widoki krynickich willi i cerkwie. Był przy tym bardzo płodnym twórcą, stworzył blisko 40 tysięcy dzieł. W centrum Krynicy-Zdroju, nad potokiem Kryniczanka w zabytkowej willi Romanówka znajduje się Muzeum Nikifora. Największy zbiór obrazów i rysunków Nikifora znajduje się w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu.

Postać Nikifora została przedstawiona w filmie fabularnym z 2004 roku w reżyserii Krzysztofa Krauzego pt. Mój Nikifor ze znakomitą Krystyną Feldman w roli tytułowej.

Oto kilka spośród jego obrazów:

Źródło: Wikipedia.org