27 marca przypada Międzynarodowy Dzień Teatru – święto uchwalone na pamiątkę otwarcia Teatru Narodów w Paryżu, które miało miejsce właśnie 27 marca, w 1957 roku. Z tej okazji w wielu krajach – także w Polsce – odbywają się liczne imprezy, wystawy i przedstawienia teatralne.
Dzień Teatru ustanowiono w czerwcu 1961 roku podczas 9 światowego kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (International Theatre Institute – ITI) w Helsinkach (działającego pod auspicjami UNESCO). Jego ustanowienie zaproponował Arvi Kivimaa, prezydent Fińskiego Instytutu ITI. Dzień obchodów ustalono na 27 marca, w rocznicę otwarcia Teatru Narodów (Theatre of Nations) w Paryżu. Od tego czasu Dzień Teatru jest obchodzony rokrocznie przez ponad sto narodowych ośrodków ITI na całym świecie.
Obchody Światowych Dni Teatru mają na celu realizacje statutowych zobowiązań ITI. W statucie czytamy m.in.: ITI powstało w celu promocji i międzynarodowej wymiany informacji na temat teatru, pobudzenia kreacji i zwiększenia współpracy ludzi teatru; uświadomienia opinii publicznej wagi sztuki i artystycznej kreacji w życiu codziennym, w celu wzmocnienia przyjaźni i więzi międzyludzkich.
W Polsce od 2007 roku z okazji tego święta Polski Zarząd Międzynarodowego Instytutu Teatralnego przyznaje rokrocznie nagrody im. Stanisława Ignacego Witkiewicza.
Z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru organizuje się wiele okolicznościowych imprez, przedstawień, spotkań; niektóre teatry zapraszają na „drzwi otwarte”. Od 2010 roku w wielu miastach Polski obchody odbywają się pod hasłem Dotknij Teatru. Projekt ten został zainicjowany przez łódzkich artystów i animatorów kultury. Obejmuje spektakle, wystawy, koncerty, happeningi, warsztaty, odczyty i konferencje, których zadaniem jest promocja i popularyzowanie teatru.
Przy okazji obchodów święta, co roku, rozsyłana jest wiadomość, tłumaczona na ponad 20 języków, od wybitnego człowieka teatru zawierająca jego przemyślenia na temat teatru i światowej harmonii. Pierwszą taką wiadomość wysłał w 1962 roku Jean Cocteau. W 2012 roku autorem orędzia był John Malkovich, amerykański aktor teatralny i filmowy, a także reżyser i producent. Tegoroczne orędzie napisał Dario Fo, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1997 roku, który zwrócił uwagę na fakt, że współczesny teatr znajduje się w głębokim kryzysie.
Treść tegorocznego orędzia międzynarodowego:
Dawno temu władza, nietolerancyjna wobec komediantów, rozwiązała problem wypędzając ich z kraju. Dzisiaj, aktorzy i zespoły mają trudności ze znalezieniem publicznej przestrzeni teatralnej, z której mogliby się zwrócić do publiczności – wszystko za sprawą kryzysu.
Rządzący zatem nie mają już problemów z kontrolą tych, którzy wyrażają się z ironią i sarkazmem. Przeciwnie niż w okresie włoskiego renesansu, gdy władza liczyła się z aktorami i dobrze im płaciła, ponieważ mieli wielki posłuch u publiczności.
Powszechnie wiadomo, że wielki exodus komików dell`arte nastąpił w okresie kontrreformacji, kiedy na mocy dekretu likwidowano wszystkie pomieszczenia teatralne, zwłaszcza w Rzymie, i oskarżono aktorów o zniewagę Świętego Miasta. Papież Innocenty XII pod wpływem żądań konserwatywnej burżuazji oraz czołowych przedstawicieli kleru, nakazał w 1697 roku zburzenie Teatru Tordinona, na scenie którego – według moralistów – odbywało się najwięcej nieobyczajnych występów.
W czasach kontrreformacji kardynał Carlo Borromeo, działający na północy, poświęcił się działalności inspirującej zbawienie „Synów Mediolanu” i ustanowił precyzyjne rozróżnienie między sztuką o wielkiej sile duchowej, a teatrem manifestującym świeckie profanum. W liście do swoich współpracowników, który cytuję z pamięci, wyraża się mniej więcej tak: „My zajmujący się tępieniem zła, dołożyliśmy wszelkich starań by posłać na stos teksty o niechlubnych treściach, usuwamy je z pamięci ludzkiej, ścigamy tych, którzy je upowszechniają drukiem. Najwidoczniej jednak, gdy tylko uśpiliśmy naszą czujność, diabeł zadziałał ze wzmożoną przebiegłością.
O ile bardziej wnika w duszę to, co widzą oczy, niż to co możemy przeczytać w książkach. Podobnie jak słowo podkreślone głosem i właściwym gestem bardziej zawłaszcza i drąży umysły młodzieży i dziatek, niż może zrobić to wydrukowana martwa litera . Należy zatem usunąć z naszych miast aktorów teatralnych, jak robi się to z osobami niepożądanymi.
Toteż nadzieją na ostateczne rozwiązanie kryzysu jest „wielkie wypędzenie” nas, a zwłaszcza młodzieży pragnącej opanować sztukę teatru – powstanie „nowej diaspory” komediantów, artystów, którzy z tej niefortunnej sytuacji wyciągną niespodziewane korzyści i położą fundamenty nowego teatru.
Mediolan, 29 stycznia 2013
Więcej o projekcie Dotknij Teatru na stronie oficjalnej: Dotknij-teatru.pl
Źródło: Wikipedia.org