Popularyzować naukę można na wiele rozmaitych sposobów – bardziej lub mniej oczywistych. Zbiór opowiadań s-f Futuronauta niewątpliwie należy do tej drugiej grupy. Licząca 200 stron publikacja jest owocem oryginalnej inicjatywy – konkursu literackiego ogłoszonego na przełomie 2011 i 2012 roku przez Centrum Innowacji Transferu Technologii i Rozwoju Uniwersytetu (CITTRU na Uniwersytecie Jagiellońskim). Na antologię składają się 33 najlepsze spośród wielu nadesłanych na konkurs tekstów. Tym, co je łączy, jest zamiar przedstawienia wizji przyszłości w oparciu o wiedzę naukową, jaką dysponują autorki i autorzy. Efektem jest zaś różnorodny zbiór świeżych, oryginalnych tekstów, ciekawych i udanych literacko. Przede wszystkim jednak jest to, po prostu, kawał dobrej fantastyki.

O jakość tekstów trudno się zresztą obawiać, widząc nazwiska specjalistów zasiadających w jury. Opowiadania oceniali: prof. Jerzy Jastrzębski – krytyk literacki i znawca twórczości Stanisława Lema, Jacek Dukaj – powieściopisarz i jeden z najwybitniejszych polskich twórców fantastyki oraz dr Sławomir Zagórski – dziennikarz naukowy. Autorzy i autorki opowiadań rekrutują się zaś z grona studentów, doktorantów i specjalistów rozmaitych dziedzin i kierunków, m. in. polonistyki, prawa, informatyki, biologii, psychologii, fizyki…

Publikację otwierają opowiadania, które zdobyły w konkursie najwyższe laury: Szczęście zwycięzcy konkursu, Przemysława Zańko (a także drugie jego opowiadanie Literatura 2.0. Czy leci z nami pilot?), Wstręt Justyny Janik, Roślina jako twórca kultury Marcina Kowalczyka, oraz nagrodzone przez Internautów opowiadanie Cisza autorstwa Jakuba Jana Bażeli. W moim odczuciu jury nie miało wcale łatwej decyzji, ponieważ pozostałe teksty w zbiorze w większości nie odbiegają jakością od nagrodzonych (czytając, można zresztą zabawić się w jednoosobowe jury i zdecydować, jak samemu by się przyznało nagrody uczestniczkom i uczestnikom konkursu).

Poszczególne opowiadania różnią się tematyką, sposobem i stylem narracji, kreacją postaci oraz, przede wszystkim, światem przedstawionym i poruszaną tematyką. Odróżniają się też pod względem konwencji – znajdziemy tu i hard s-f, i cyberpunk, i postapokalipsę, i fantastykę socjologiczną, a bywa że także ich pastisz lub parodię. Spostrzeżemy inspirację twórczością Stanisława Lema, Philipa K. Dicka, Arthura C. Clarke’a czy Williama Gibsona. Mimo to, zawarte w opowiadaniach pomysły i problemy przyszłości w większości wydają się świeże lub przynajmniej twórczo zapożyczone. Niektóre teksty zresztą poruszają tematy aktualne tu i teraz, w naszej współczesności. Mamy tu więc komputerową aplikację ułatwiającą odnalezienie szczęścia, maszynę do pisania książek, klinikę leczenia zniewolenia, rozmaite implanty elektroniczne i najdziwniejsze sposoby modyfikacji ludzkiego ciała, nanoroboty a także podróże na inne planety. Obok każdego z 33 tekstów w zbiorze umieszczono krótkie informacje o autorze bądź autorce w formie miniwywiadu, z którego dowiadujemy się kim oni są, co było dla nich źródłem inspiracji, co sądzą o popularyzacji nauki i jakie mają plany na przyszłość.

Oddzielnym zagadnieniem jest jakość wydania – zdecydowanie zasługująca na uwagę zarówno w przypadku wersji papierowej, jak i elektronicznej. Udana kompozycja i świetna oprawa graficzna dodatkowo zwiększają przyjemność czytania.

Opowiadania zawarte w Futuronaucie są dość krótkie – liczą sobie po kilka stron. Za każdym razem jednak jest to kilka stron atrakcyjnej i zróżnicowanej prozy s-f, na wskroś przesiąkniętej futurologią. Niewielkie rozmiary tekstów sprawiają, że autorki i autorzy wycisnęli ze swoich pomysłów samą kwintesencję. Dzięki temu w stosunkowo krótkim czasie możemy obcować z wieloma ciekawymi i inspirującymi pomysłami, rozwiązaniami i refleksjami. Oraz, oczywiście, świetnie bawić się przy lekturze. Polecam.

Książkę w formie PDF można pobrać TUTAJ.

Tytuł: Futuronauta. Najlepsze teksty futurystyczno-naukowe (antologia)
Redakcja: Bożena Podgórni, Piotr Żabicki
Wydawca: CITTRU, Uniwersytet Jagielloński
Data wydania: październik 2012
Oprawa: miękka
Liczba stron: 200
Nakład: 1000 egzemplarzy
Kategoria: s-f, opowiadania (antologia)
Inne wydania: w formie elektronicznej (pdf)
Publikacja bezpłatna