Sztuka, jeśli się ją tylko pokocha, warta jest każdego poświęcenia i bólu. Jeśli trzeba skrzywdzić kogoś w jej imię, nie należy się wahać. Jeśli tylko efekt okaże się wystarczająco piękny, dziwny i zapadający w pamięć, poświęcenie się nie liczy. Sztuka jest tego warta. Czym jest prawdziwa sztuka? Czy można ją zamknąć w jakichkolwiek ramach? Czy jej celem jest naśladowanie rzeczywistości, czy powinna ją przenikać, kształtować raczej? Czy naprawdę warta jest wszelkich poświęceń i jest w stanie zniszczyć czyjeś życie?
Annie i Buster Fang to rodzeństwo, dziecko A i dziecko B pary kontrowersyjnych artystów, Camille i Caleba, traktujących życie jako nieustające przedstawienie, a swoje pociechy – jako część tego projektu. Ich życie od najmłodszych lat pogrążone jest w chaosie – są zmuszani przez rodziców do udziału w szalonych artystycznych przedsięwzięciach bazujących na wprowadzaniu zamętu w rzeczywistość i obserwowaniu jego konsekwencji. Dzieci posłusznie wypełniają narzucone im role, jednak takie życie w destrukcyjny sposób oddziałuje na ich psychikę; brak poczucia bezpieczeństwa, stabilizacji, normalności, zaburzenia poczucia własnej wartości i tożsamości, zwichrowanie emocjonalne skutkują problemami w dorosłym życiu: Annie jest uznaną aktorką, która kariera utknęła w martwym punkcie, nadużywającą leków i alkoholu, o bardzo kruchej kondycji psychicznej. Buster jest życiowym nieudacznikiem korzystającym z usług psychoterapeuty, autorem depresyjnej powieści, cierpiącym ostatnio na niemoc twórczą. Brak pomysłu na dalsze życie, poczucie klęski, nawarstwiające się problemy w relacjach międzyludzkich skłaniają A i B do powrotu do rodzinnego domu. Rodzeństwo wkrótce przekonuje się, że Camille i Caleb szykują kolejne spektakularne przedstawienie, które mogłoby być zwieńczeniem ich artystycznej kariery i ponownie próbują wciągnąć w jego realizację swoje dorosłe już dzieci. Annie i Buster stanowczo sprzeciwiają się powrotowi do roli marionetek czy też ofiar sztuki tworzonej przez rodziców. Czy i tym razem para performerów poświęci życie dzieci, by ich artystyczna wizja mogła nabrać konkretnych kształtów? Czy może wybierze to, co dla niej najważniejsze – i czy okaże się tym szczęście Annie i Bustera?
Rodzina na pokaz pod warstwą rozrywkową skrywa trudne i ważne pytania dotyczące granic sztuki, jej natury oraz wpływu na młode, dziecięce umysły. Camille i Caleb są przekonani, że tworzą coś wspaniałego i wartościowego, a zaangażowanie własnych dzieci w akt kreacji sprowadza ich zdaniem sztukę do innego, lepszego wymiaru. Nieustanne eksperymentowanie z życiem swoim i swoich dzieci nieodwracalnie niszczy ich psychikę, rodzinne więzi, znacząco utrudnia i wyjaławia ich egzystencję, uniemożliwia normalne i satysfakcjonujące funkcjonowanie w społeczeństwie. Nieprzewidywalne, chaotyczne dzieciństwo Annie i Bustera zaowocowało poczuciem braku kontroli nad własnym życiem, nieumiejętnością egzystowania w oderwaniu od artystycznych wizji rodziców, uczuciowym i emocjonalnym zamętem. Kevin Wilson, dzięki akcji przeplatanej retrospekcjami z dzieciństwa A i B uzupełnia przyczyny skutkami, dokonuje wnikliwej psychologicznej analizy bohaterów: skoncentrowanych na swojej sztuce Camille i Caleba oraz zagubionych Annie i Bustera, przedmioty – nie podmioty – o wykoślawionej psychice.
Rodzina na pokaz ukazuje mroczne oblicze sztuki, podejmuje próbę jej zdefiniowania i określenia jej znaczenia dla samych performerów, uczestników i publiczności, przy czym granice pomiędzy tymi trzema grupami bardzo często się zacierają. Uświadamia niebezpieczeństwo drzemiące w traktowaniu sztuki jako sposobu na życie, któremu podporządkowano wszelkie inne jego aspekty, porównując ją do uzależniającej używki zmuszającej do poszukiwania coraz bardziej dziwacznych i szokujących środków wyrazu, zaprzedania się jej bez reszty, bez względu na koszty.
Powieść Kevina Wilsona to kawał oryginalnej, intrygującej, miejscami groteskowej, ironicznej, ale mądrej prozy. Lekkie pióro autora, garść celnych obserwacji na temat ludzkiej natury i miejsca sztuki w życiu, wnikliwa analiza psychologiczna postaci, niebanalny pomysł i skłaniające do głębszej refleksji przesłanie czynią Rodzinę na pokaz lekturą wartą bliższego poznania.
Kevin Wilson jest autorem utytułowanego wieloma nagrodami zbioru opowiadań Tunneling to the Center of the Earth oraz wykładowcą uniwersyteckim i organizatorem konferencji dla pisarzy. Mieszka z żoną, poetką Leigh Anne Couch, i synem Griffem w Sewanee, w stanie Tennessee.
Tytuł: Rodzina na pokaz
Autor: Kevin Wilson
Tytuł oryginału: The family fang
Wydawca: Prószyński i s-ka
Data wydania: 22.11.2012
Tłumaczenie: Jakub Małecki
Format: 125 x 195 mm
Oprawa: miękka
ISBN: 978-83-7839-400-6
Kategoria: proza zagraniczna
Autorka recenzji prowadzi bloga pod adresem: http://zwiedzamwszechswiat.blogspot.com/