Pierwsza część cyklu o przygodach Richarda Burtona i Algernona Swinburne’a to doskonały przykład idealnej fantastyki rozrywkowej: Dziwna sprawa Skaczącego Jacka urzeka niepowtarzalnym klimatem, fabuła cały czas trzyma w napięciu, a celny dowcip Marka Hoddera nie pozwala oderwać się od lektury. Czy w Zdumiewającej sprawie Nakręcanego Człowieka autor przeskakuje wysoko postawioną poprzeczkę?
W dziewiętnastowiecznym Londynie pojawia się niespodziewany gość: człowiek napędzany skomplikowanym systemem tłoków i sprężyn, który dzięki wbudowanemu prototypowi komputera potrafi samodzielnie podejmować najprostsze decyzje. Niezwykły automat staje się sensacją, ale szybko okazuje się, że ma tylko odwrócić uwagę od kradzieży cennych diamentów. Do czego twórcy cudu techniki kamienie szlachetne? Jaki mają związek z rodziną Tichborne’ów i ich tajemniczą przeszłością? Tylko jeden tandem w całej Wielkiej Brytanii jest w stanie rozwikłać tę zagadkę. Tworzą go oczywiście sir Richard Burton i jego serdeczny przyjaciel, poeta Algernon Swinburne.
Jedną z największych zalet pierwszej powieści Hoddera był niesamowity klimat. Połączenie steampunku z czystym science fiction wydaje się zadaniem karkołomnym, ale w Dziwnej sprawie Skaczącego Jacka pisarz poradził sobie z nim wyśmienicie. Bardzo podobnie sprawa ma się w Zdumiewającej sprawie Nakręcanego Człowieka: scenografia dziewiętnastowiecznej Anglii uzupełniona jest przez wyjątkowo rozwiniętą technikę związaną z silnikami parowymi, a także genetykę. Skomplikowany obraz świata zachwyca spójnością, a jeśli pojawia się jakiś drobny absurd (jak chociażby znane z pierwszej części śmigające ulicami Londynu papugi), to Hodder radzi sobie z nim dzięki autoironii i wyjątkowemu poczuciu humoru. Jeżeli steampunk kojarzy się komuś ze sztywnym, skonwencjonalizowanym postrzeganiem rzeczywistości, to koniecznie powinien zapoznać się z Zdumiewającą sprawą – wyobraźnia autora i odrobina szaleństwa dają naprawdę niepowtarzalny efekt.
Drugim filarem powieści jest intryga kryminalna, która, podobnie jak w pierwszej części, w końcu sięgnie fundamentów rzeczywistości. Już na początku tekstu Hodder zaczyna przeplatać kolejne rozbudowane wątki, tworząc naprawdę niezwykłą intrygę, ale dopiero w końcówce czytelnik ma okazję dojrzeć monumentalny obraz całości. Drugi tom opowieści o losach Richarda Burtona nie jest prostym kryminałem osadzonym w fascynującym uniwersum: pisarz, niczym twórcy najlepszego science fiction, bawi się prawami fizyki i historii, tkając coraz ciekawszy gobelin. Dzięki temu trzeci tom zapowiada się jeszcze lepiej niż drugi, co nie znaczy, że Zdumiewająca sprawa Nakręcanego Człowieka nie wciąga. Mnóstwo zwrotów akcji, wielkie starcia na ulicach Londynu i emocjonujące dyskusje w miejskich klubach, doskonała końcówka – to wszystko sprawia, że od lektury nie sposób się oderwać. A że do tego wszystkiego Hodder ma bardzo dobry warsztat pisarski, czytelnik otrzymuje prawdziwy pożeracz czasu, który gwarantuje kilka godzin rozrywki na najwyższym poziomie.
Czy to oznacza, iż kontynuacja przygód Richarda Burtona i Algernona Swinburne’a nie ma wad? Oczywiście, że nie, ale te są wyjątkowo drobne. Najpoważniejszą jest wtórność w stosunku do Dziwnej sprawy Skaczącego Jacka – nie tylko ta fabularna (ciężko byłoby wymagać od autora całkowitego odcięcia się od wydarzeń z poprzedniego tomu), ale także konstrukcyjna. Historia rozwija się w ten sam niemal sposób (włącznie z szczegółami typu: specjalna misja Swinburne’a bezpośrednio przed punktem kulminacyjnym), co może nieco zniechęcić czytelników. Szczególnie tych, którzy są świeżo po lekturze pierwszej części.
Komu polecić Zdumiewającą sprawę Nakręcanego Człowieka? To trudne zagadnienie, łatwiej byłoby zapytać: kogo nie zachęcać do lektury? Tylko tych, którzy są szczególnie mocno uczuleni na fantastykę. Mark Hodder udowadnia, że w steampunku ukrywa się olbrzymi potencjał i że da się napisać w tej konwencji tekst dowcipny, wciągający, a przy tym inteligentny. Lepiej pędźcie do księgarń – bo możecie nie zdążyć, a to byłaby wielka strata.
Zapraszamy do lektury recenzji pierwszej części cyklu: Dziwna sprawa Skaczącego Jacka.
Tytuł: Zdumiewająca sprawa Nakręcanego Człowieka
Autor: Mark Hodder
Wydawca: Fabryka Słów
Okładki: miękka
Liczba stron: 528
EAN: 9788375745955
Data wydania: 7 września 2012
Gatunek: fantastyka