Na pomysł nadawania Orderu wpadła w 1968 roku redakcja Kuriera Polskiego, którego redaktorem naczelnym był wówczas Cezary Leżeński. Inspiracją stał się wywiad z Wandą Chotomską z okazji 5-lecia dobranocki dla dzieci Jacek i Agatka, gdzie pisarka opowiedziała o chłopcu ze szpitala rehabilitacyjnego pod Warszawą, który chciał nadać jakieś odznaczenie dorosłym od dzieci. Dziennikarze uznali, że to może być inicjatywa samych dzieci, żeby nagradzać dobrą pracę dorosłych, więc ogłoszono ogólnopolski konkurs na projekt odznaczenia, a dokładniej ogłosili go… Jacek i Agatka, podczas jednej z wieczorynek.
Dzieci zareagowały ogromnym zainteresowaniem. Na konkurs spłynęło ponad 44 tysiące projektów, redakcja Kuriera Polskiego została niemal zasypana. Projekt, który został przyjęty, stworzyła dziewięciolatka z Głuchołaz – Ewa Chrobak. Od talerzyka i szklanki odrysowała słońce, do którego ręcznie dorysowała nierówne promienie. Ten właśnie projekt wybrało jury pod przewodnictwem Szymona Kobylińskiego, który dopracował go do znanej dziś formy.
Odznaczenie – w formie medalu przedstawiającego uśmiechnięte słoneczko – przyznawane jest w Polsce przez Międzynarodową Kapitułę Orderu Uśmiechu mieszczącą się w Warszawie, której sekretariat znajduje się w Świdnicy. Spośród kandydatur nadesłanych przez dzieci z całego świata Kapituła wybiera laureatów i laureatki. Kawalerem Orderu Uśmiechu zostaje dorosły, którego działalność jest wyjątkowa, nietuzinkowa i przynosi dzieciom najwięcej radości, często ratuje ich życie. Ceremonii wręczania Orderu towarzyszy rytuał wypicia soku z cytryny, koniecznie z uśmiechem, oraz pasowania różą. Każdy nowo pasowany Kawaler (lub Dama) Orderu Uśmiechu przyrzeka przed dziećmi oraz członkami i członkiniami Kapituły być zawsze pogodnym i radość dzieciom przynosić.
Order przyznawany jest dwa razy do roku – wiosną i jesienią. Historycznie było to pierwszego dnia wiosny i ostatniego dnia lata. Order otrzymało dotychczas ponad 900 osób z przeszło 45 krajów świata.
W 1979 roku (ogłoszonym przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Dziecka) po wystąpieniu Kanclerza Cezarego Leżeńskiego przed Zgromadzeniem Ogólnym Sekretarz Generalny ONZ Kurt Waldheim nadał Orderowi Uśmiechu rangę międzynarodową. Od tej pory Kapituła Orderu Uśmiechu stała się międzynarodową. W roku 1996 w Rabce utworzono Muzeum Orderu Uśmiechu, które obecnie znajduje się na terenie Rodzinnego Parku Rozrywki „Rabkoland”, a miastu nadano status „Miasta Dzieci Świata”. W 2003 Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu odbyła pierwsze w historii swoje posiedzenie poza Warszawą, miało to miejsce w Świdnicy, gdzie powstało pod jej patronatem Europejskie Centrum Przyjaźni Dziecięcej. Nadano wówczas miastu Świdnica tytuł „Stolicy Dziecięcych Marzeń” i ogłoszono 21 września Światowym Dniem Dziecięcego Orderu Uśmiechu.
Większość 60-osobowej kapituły obecnie stanowią Polacy, są w niej jednak przedstawiciele Wielkiej Brytanii, Argentyny, Australii, Białorusi, Belgii, Francji, Izraela, Kanady, Niemiec, Rosji, Tunezji, Ukrainy, USA, Węgier, Włoch, Rumunii, Litwy, Czech, Gruzji, Armenii, Japonii, Serbii.
Na czele Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu stoi Kanclerz, od 19 stycznia 2007 jest to Marek Michalak piastujący urząd Rzecznika Praw Dziecka. Jego poprzednikami byli Ewa Szelburg-Zarembina w latach 1968-1976, Radosław Ostrowicz w latach 1982-1990 i Cezary Leżeński w latach 1976-1981 i 1992-2006. 16 listopada 1992 Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu została zarejestrowana w Polsce jako stowarzyszenie.
Wśród twórców i twórczyń kultury odznaczonych Orderem Uśmiechu znaleźli się m. in.: Ewa Błaszczyk, Anna Dymna, Alina Janowska, Krystyna Feldman, Irena Kwiatkowska, Steven Spielberg, Wanda Chotomska, Arkady Fiedler, Dorota Gellner, Tove Jansson, Irena Jurgielewiczowa, Ludwik Jerzy Kern, Maria Kownacka, Adam Słodowy, Astrid Lindgren, Małgorzata Musierowicz, Edmund Niziurski, Hanna Ożogowska, Joanna Papuzińska, Janusz Przymanowski, J. K. Rowling, Ewa Szelburg-Zarembina, Alfred Szklarski, ks. Jan Twardowski, Joanna Papuzińska, Janina Porazińska, Bohdan Butenko.
Order Uśmiechu jest ucieleśnieniem idei Janusza Korczaka o tym, by dzieci były traktowane podmiotowo, w tym także by mogły oceniać dorosłych. W 2012 roku, ogłoszonym Rokiem Janusza Korczaka, przypadła 45 rocznica ustanowienia Orderu.
Źródło: Wikipedia.org