Peter Carl Fabergé to nazwisko należące do jednego z najbardziej znanych jubilerów i złotników, wiązane z niezwykłymi jajami wielkanocnymi, jakie jego pracownia przygotowywała co roku dla rosyjskiego cara – najpierw dla Aleksandra III, później dla jego syna, Mikołaja II, ostatniego cara Rosji. Sam Fabergé prawdopodobnie jednak nie zaprojektował ani nie wykonał żadnego z jaj sygnowanych jego nazwiskiem.

To właśnie w kierowanej przez niego pracowni złotniczej powstały tzw. jaja Fabergé. Autorami projektów byli jednak pracujący w firmie Fabergé złotnicy: Erik Kollin, Michał Perchin, Henryk Wigström, Alma Pihl. Autorstwo kilku jaj Fabergé pozostaje nieustalone.

Peter Carl Fabergé (właśc. Carl Gustawowicz Fabergé) przyszedł na świat 30 maja 1846 roku w Sankt Petersburgu. Był synem Gustava Fabergé, urodzonego w 1814 roku w mieście Parnawie (Pernau) na terenie dzisiejszej Estonii oraz jego żony Charlotte Jungstedt. Rodzina Fabergé ma hugenockie korzenie, w XVII wieku mieszkali w Pikardii.

W 1858 roku Karol Fabergé rozpoczął naukę w gimnazjum św. Anny w Petersburgu. W roku 1860 wraz z całą rodziną przeprowadził się do Drezna, a w 1861 rozpoczął naukę w szkole handlowej. Jednocześnie uczył się sztuki jubilerskiej, m.in. u złotnika Józefa Friedmana we Frankfurcie. W tym samym roku wraz z przyjacielem Juliuszem Butzem wyruszył w podróż czeladniczą po Europie, w czasie której odwiedzili Niemcy, Francję i Włochy.

memory-fab3W 1864 roku Karol Fabergé wrócił do Petersburga. Kontynuował naukę, między innymi zatrudniając się przy naprawach dzieł starego złotnictwa w Ermitażu. Prace te wykonywał za darmo. W roku 1870 zaczął pracować w firmie należącej do ojca, której  kierownictwo przejął już w 1872 roku. W latach 1872-1880 całkowicie zmodernizował pracownię złotniczą i salon handlowy. Po roku 1882 wprowadził do asortymentu wyrobów przedmioty wykonane w charakterystycznym stylu, zwanego „stylem Fabergé”.

W 1885 roku firma Fabergé zaprojektowała dla cara Aleksandra III pierwsze jajko wielkanocne. Zostało ono podarowane cesarzowej Marii Fiodorownej. Od tego czasu każdego roku firma Fabergé wykonywała jedno jajko na zamówienie cara. Od roku 1896 firma wykonywała dwa jajka dla następnego cara Mikołaja II. Były one przeznaczone dla żony cara Aleksandry Fiodorownej i dla matki cara Marii Fiodorownej. W latach 1904-1905 dwór cesarski nie zamówił jajek z powodu wprowadzonych oszczędności i kryzysu spowodowanego wojną. Dwa jajka wielkanocne wykonane dla cara w roku 1917 nie zostały dostarczone – car abdykował 15 marca tego roku, zbliżała się rewolucja.

Firma Fabergé otrzymała liczne nagrody na wystawach sztuki i rzemiosła: w roku 1882 w Moskwie, w 1885 w Norymberdze, w 1888 w Kopenhadze, w 1900 w Paryżu, w 1903 w Petersburgu. W roku 1887 firma otworzyła salon i pracownię złotniczą w Moskwie, w roku 1900 w Odessie i w roku 1903 w Londynie. Firma Fabergé zyskała dużą sławę w Rosji i całym świecie. Była złotnikiem dworów królewskich w Anglii, Rosji, Bułgarii, Danii, Syjamie, Szwecji, Finlandii i Norwegii. W 1895 i 1896 roku firma Fabergé zatrudniała we wszystkich oddziałach około 450 wykwalifikowanych pracowników, i bardzo wielu uczniów. W pracowni w Petersburgu pracowało 25 maszyn i pięć pieców do wytopu metali. Wartość rocznej produkcji wynosiła ponad 400 tysięcy rubli. Szacuje się, że w okresie od 1872 do 1917 firma Fabergé wytworzyła około 150 tysięcy dzieł. Nieomal każdy przedmiot zaprojektowany i wytworzony w pracowniach firmy jest unikatowy. Powtórzone modele należą do wielkiej rzadkości.

memory-fab2

W roku 1918, w efekcie przewrotu bolszewickiego, Fabergé był zmuszony zamknąć pracownię i sklep w Petersburgu. We wrześniu opuścił Rosję sowiecką. Wyjechał do Niemiec i potem do Szwajcarii, gdzie 24 września 1920 roku zmarł w Lozannie. Pochowano go w Cannes na cmentarzu Grand Jas.

30 maja 2012 roku internetowa wyszukiwarka Google upamiętniła 166 rocznicę urodzin Fabergé’a, poprzez okolicznościowe logo na stronie głównej (tzw. doodle). Oto ono:

faberge12-hp

Słynne jaja wielkanocne były wykonywane ze złota, srebra, kamieni szlachetnych, kości słoniowej, masy perłowej i zdobione emalią. Pierwsze jajko wielkanocne w pracowni Fabergé’a powstało w 1884 roku na zlecenie Aleksandra III, jako prezent dla żony cesarza Marii. Po śmierci Aleksandra III jego syn, Mikołaj II, kontynuował tradycję zamawiania jaj na Wielkanoc. W środku jajka zazwyczaj kryła się niespodzianka, która aż do momentu otworzenia podarunku była objęta ścisłą tajemnicą.

memory-fabProjektanci Fabergé inspirowali się wydarzeniami historycznymi, np. wojnami czy otwarciem kolei transsyberyjskiej. Zdobili swoje dzieła miniaturami carskich rezydencji, wizerunkami członków rodziny. Dekoracja jajka koronacyjnego ofiarowanego przez Mikołaja II żonie Aleksandrze w 1897 nawiązywała do sukni koronacyjnej carycy (ornament siatki), w środku ukryta była złota miniatura karety koronacyjnej, z siedzeniami z rubinu, szybkami z górskiego kryształu i koroną na dachu.

W 1900 roku jajka Fabergé wystawiono na Wystawie Światowej w Paryżu. Jajka zostały nagrodzone złotymi medalami, a Fabergé otrzymał Legię Honorową i stał się sławny w całej Europie. Do wybuchu rewolucji powstały 54 jaja carskie, z czego do dziś zachowały się 42 sztuki.

Synowie Fabergé nie kontynuowali dzieła i w 1951 roku za 25 tys. dolarów sprzedali markę i technologię rosyjskiemu emigrantowi Samowi Rubinowi, producentowi perfum z USA. Prawa przechodziły potem z rąk do rąk, aż w roku 1989 za 1,5 mld dolarów kupił je koncern Unilever. We współpracy z koncernem jajka wyrabiał niemiecki jubiler Victor Mayer, który wykonał m.in. jedyne jajko z bursztynu ofiarowane Gdańskowi. W 2009 roku prawa zakupiła południowoafrykańska firma Pallinghurst Resours.

W ostatnich czasach powróciła moda na jajka Fabergé. Pierwszą współczesną wersją było tzw. „jajko pokoju” wykonane dla Gorbaczowa w 1991 roku. Znane jest „jajko milenijne” z 2000 roku. Ostatnim słynnym dziełem jest „jajko faz Księżyca”.

28 listopada 2007 na aukcji w domu Christie’s jajko z zegarem i kogutem, wykonane w 1902 roku dla jednego z Rotszyldów, zostało sprzedane za rekordową sumę 18,5 mln dolarów. Z jajka co godzinę wyskakuje miniaturowy kogut, który sygnalizuje godzinę.

Źródło: Wikipedia.org

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *