Wydana w 1982 roku książka opisuje dzieje bogatej kupieckiej rodziny od początku XX wieku, aż do lat 70. Skojarzenia z Buddenbrokami Tomasza Manna nasuwają się niemal automatycznie. O ile jednak „dzieje upadku rodziny” z Lubeki czyta się z niesłabnącą ciekawością, o tyle Pamuk momentami staje się lekturą ciężkostrawną. Akcja chwilami zwalnia do granicy inercji, ciągnąc się szeregiem niepotrzebnie rozwlekłych scen.  Powieść jest grubego kalibru również wizualnie – ponad siedemset stron to wyzwanie, któremu nie każdy podoła.

Autobiograficzna powieść Alana Wiedera rozpoczyna się jak scenariusz kolejnego filmu Todda Phillipsa („Kac Vegas”, „Zanim odejdą wody”) – młody, zdolny, bogaty, inteligentny – i, co najważniejsze, żonaty producent telewizyjny, postanawia nadrobić stracony na budowanie kariery czas. Żonę zamienia na wymarzone Porsche, prozę codziennego życia na ekstazę nocnego Los Angeles – w oparach alkoholu i objęciach młodych dam, w których przebiera jak, nie przymierzając, w ulęgałkach.

Jak łatwo się domyślić, zamiast pozwolić Alanowi cieszyć się pełnią życia, los (a dokładniej plotkarski portal w internecie) pokieruje go na inne ścieżki. Na tymże portalu zamieszczono bowiem filmik przedstawiający wokalistę zespołu Limp Bizkit – Freda Dursta, w sytuacji zupełnie niedwuznacznej wraz z anonimową groupie. Niby nic, a jednak złośliwe komentarze internautów i docinki trolli na temat przyrodzenia gwiazdy odbijają się na bohaterze książki potężną emocjonalno-obsesyjną czkawką, zmuszając go (do jakże głębokich) przemyśleń i w końcu maniakalnego zainteresowania własnymi genitaliami.

Pierwsze, co rzuca się w oczy, to oczywiście tytuł. Dziwny, pokręcony i nie wiadomo z czym go zjeść. Co oznacza? Po pierwsze, pozdrowienia dla Orwella. Po drugie, angielska literka Q (ang. Question) w języku japońskim brzmi tak samo jak liczba 9. Po trzecie, sami przeczytacie!

W Japonii powieść „1Q84” pojawiła się w 2009 i w ciągu jednego dnia cały nakład został wykupiony. Intrygujące, prawda? Jak dla mnie, nie można było wybrać lepszego tematu na książkę: młody pisarz i zawodowa morderczyni. Uczta!

Od pierwszych stron zwróciłam uwagę na charakterystyczny klimat tej książki – zamknięty świat akademicki, to samo grono dobrze sobie znanych ludzi, ploteczki, wzajemne gierki, wspólne rozrywki i wspólna praca. Jednak, czytając dalej, nie znalazłam nigdzie potwierdzenia dla moich pierwszych odczuć. Tim jest nauczycielem w szkole średniej, ale sąsiedzi i znajomi  wcale nie pracują w tym samym środowisku. Nie wiem zatem, dlaczego odniosłam takie wrażenie.

Annie ma czterdzieści lat i żyje w Goolness, nadmorskim miasteczku, które czas swojej świetności przeżywało w roku 1964, kiedy „w miasteczku wyremontowano rynek, Stonesi zagrali w kinie ABC, a morze wyrzuciło na plażę dwudziestopięciostopowego rekina”. Jej chłopak (o ile można tak powiedzieć o czterdziestoletnim nauczycielu akademickim), jest najwierniejszym fanem i entuzjastą Tuckera Crowe, zapomnianego muzyka, który po wydaniu jednego albumu „Juliet” w tajemniczych okolicznościach zamilkł na ponad dwadzieścia lat. Duncan, bo tak nazywa się partner Annie, prowadzi stronę internetową, na której wraz z podobnymi fanatykami bez końca analizuje przyczyny zniknięcia Tuckera i snują najdziksze idee na temat jego dalszych losów i twórczości. Kiedy nieoczekiwanie pojawia się kolejna płyta, wprowadza to ogromny zamęt w życie głównych bohaterów, nie wyłączając samego Crowe’a.

Europa, jako kolebka kultury, wspólnota niepodległych narodów, pielęgnujących odrębność tradycji, kulturę i unikatowość, kontynent pokojowy otwarty dla wielokulturowości – kto szuka tych wartości zamiast czytać „Martwą Europę” Christosa Tsiolkasa, powinien raczej poczytać foldery biur podróży.

Powieściowa Europa nie ma bowiem nic wspólnego z pozytywnym wizerunkiem. Sztandarowe metropolie, miasta-symbole, jak Ateny, Londyn, Paryż, Praga czy Berlin są raczej zdegenerowanym odbiciem zachodniej kultury konsumpcji.

Czas mijał, ale sam widok swetra zawsze wywoływał we mnie silną reakcję. W przędzę były wplecione resztki mojej dziecięcej niewinności – najsilniejsze żale, lęki, nadzieje, rozczarowania – a potem również największe radości.” – oto chwytająca za serce powieść o chłopięcych wspomnieniach, dotkliwej lekcji jaką udziela życie i prawdziwym znaczeniu prezentów jakie otrzymujemy od naszych najbliższych.

Kiedy Eddie miał 12 lat niczego tak nie pragnął pod choinką jak roweru. Mimo, że po śmierci ojca ich życie z matką stało się trudniejsze a pieniędzy było mniej, Eddie marzył, że matka cudem znajdzie sposób na to by pod choinką czekał na niego wymarzony rower. Zamiast tego, Eddie dostał sweter. „głupi, ręcznie robiony, brzydki sweter”, który rozżalony Eddie zwinąl w kłąb i rzucił w kąt pokoju. Głęboko zraniony zrozumieniem faktu, że dzieci nie zawsze dostają to czego chcą i zbyt młody by zrozumieć, że właśnie otrzymał największy na świecie skarb, w te święta Bożego Narodzenia Eddie przechodzi bolesną i smutną podróż z dzieciństwa do dorosłości.

Oscar Wilde wziął banalny schemat – dusza ludzka, anioł i szatan – i pokazał, co by się stało, gdyby to diabeł wygrał. Gdy Bazyli tworzy portret Doriana Graya, lord Henryk cicho szepce młodemu chłopakowi, jakie to on ma szczęście będąc takim pięknym. Ze wszystkich wartości stawia na piedestale młodość i urodę, a Dorian, zafascynowany barwnym językiem lorda, wierzy mu i w pewnej chwili uderza go pragnienie, by to nie on się zestarzał, a jego portret.