Andrzej Sapkowski to jedna z najważniejszych postaci w polskiej fantastyce. Ceniony pisarz fantasy, twórca kultowej sagi o wiedźminie Geralcie, pięciokrotny zdobywca nagrody im. Janusza A. Zajdla, doceniany także poza światem polskiego fandomu, m. in. tytułem Ambasadora Łodzi w walce o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016 oraz, od 9 lipca 2008 roku, honorowym obywatelstwem tego miasta. Autor powieści i opowiadań fantastycznych, a także esejów i słowników dotyczących tego gatunku literackiego.

Urodził się 21 czerwca 1948 w Łodzi, gdzie mieszka do dzisiaj. Jest absolwentem XXI LO w Łodzi i Uniwersytetu Łódzkiego, a z wykształcenia ekonomistą. Początkowo niewiele zapowiadało, że będzie pisarzem, bowiem z powodzeniem… handlował futrami.

Karierę literacką zaczynał jako tłumacz, przekładając na język polski opowiadanie Słowa Guru Cyryla M. Kornblutha w Fantastyce. Zadebiutował dzięki ogłoszonemu przez to samo czasopismo konkursowi w roku 1985 (opowiadanie Wiedźmin zdobyło trzecie miejsce – pierwsze otrzymał Marek S. Huberath). Dalsze opowiadania drukował najpierw w Fantastyce, a później w jej kontynuacji Nowej Fantastyce, natomiast jego powieści publikowało specjalizujące się w fantasy wydawnictwo superNOWA.

Popularność zdobył cyklem opowiadań i pięciotomową sagą o wiedźminie. W większości z jego utworów zastosowanym rozwiązaniem konstrukcyjnym było modyfikowanie schematów fabularnych znanych z baśni, zmierzające w stronę wersji bardziej mrocznej i brutalnej niż oryginał. Przykładem może być opowiadanie Mniejsze zło, którego bohaterka, stanowiąca daleki odpowiednik Królewny Śnieżki, przystaje do trudniącej się rozbojem bandy siedmiu krasnoludów, a powodem okrucieństwa macochy względem niej jest przepowiednia mówiąca o skłonnościach psychopatycznych i biologicznych mutacjach obserwowanych u księżniczek urodzonych w dniu zaćmienia słońca.

Z opowiadań stopniowo wyłania się zrąb fabularny większej całości. Czytelnik poznaje kolejne istotne dla cyklu postaci – oczywiście samego wiedźmina Geralta, zawodowo zwalczającego potwory, ale też Yennifer czy Jaskra.

andrzej-Sapkowski2Twórczość Sapkowskiego charakteryzuje się fragmentarycznością, która obecna jest nie tylko w opowiadaniach, lecz także w wiedźmińskim pięcioksiągu. Fabuła nie rozwija się zatem linearnie, zaś ważne informacje są często podawane jako przygodne. Przykładem jest utrata ważnego listu, która zostaje przedstawiona w postaci swoistej noweli, której bohaterem jest królewski posłaniec nazwiskiem Applegat. Pisarz przewrotnie przyzwyczaja czytelników do niego jak do bohatera, który odegra istotną rolę w dalszym ciągu powieści – by następnie zabić go po kilkunastu stronach strzałą zbuntowanych elfów.

Inny charakterystyczny element w pisarstwie Sapkowskiego to aluzje do współczesności i niedawnej historii. Proza pisarza charakteryzuje się także znakomitą stylizacją, a niekiedy też nietypową, oryginalną konwencją.

Sapkowski jest laureatem wielu nagród literackich polskich i zagranicznych, w tym Paszportu Polityki (1997) oraz pięciokrotnie prestiżowej w świecie polskiego fandomu nagrody im. Janusza A. Zajdla (drugi, po Jacku Dukaju najczęściej nagradzany autor w historii tej nagrody) za opowiadania Mniejsze zło (1990), Miecz przeznaczenia (1992), W leju po bombie (1993), oraz powieści Krew elfów (1994) i Narrenturm (2002).

Popularność pisarza nie ogranicza się tylko do Polski. W czerwcu 2009 roku został nagrodzony David Gemmel Award for Fantasy za Blood of Elves – angielskie wydanie pierwszego tomu sagi o wiedźminie Krew elfów. Jego książki zostały w sumie przetłumaczone na 15 języków: słowacki, czeski, francuski, hiszpański, litewski, niemiecki, rosyjski, portugalski, angielski, fiński, serbski, włoski, szwedzki, bułgarski oraz ukraiński.

andrzej-sapkowskiwiedzmin-2-zabojcy-krolow-nowa-okladka 4b7cWiedźmin to bohater, który odcisnął swoje piętno na kulturze popularnej. Na podstawie jego przygód powstały: komiks Wiedźmin (6 zeszytów w l. 1993-1995), niesławny film pełnometrażowy i serial telewizyjny Wiedźmin, gra fabularna Wiedźmin: Gra Wyobraźni oraz gra karciana. W oparciu o cykl wiedźmiński powstała (doceniona na całym świecie) komputerowa gra RPG Wiedźmin, której premiera miała miejsce 26 października 2007 roku, której Andrzej Sapkowski był konsultantem oraz gra Wiedźmin 2: Zabójcy Królów, wydana 17 maja 2011 roku.

W roku 2005 podczas Ogólnopolskiego Konwentu Miłośników Fantastyki „Polcon” Sapkowski stwierdził, że biały człowiek powinien pracować trzy godziny dziennie. Przecież Bóg po to stworzył inne rasy – Żydów, Cyganów, aby pracowały za niego. Podobne stwierdzenie pisarza znajduje się w wywiadzie opublikowanym w zbiorze Rozmowy przekorne w 2003. Wypowiedzi te były komentowane jako „rasistowskie”, ale także, co wydaje się bardziej prawdopodobne, jako wyrwane z kontekstu sarkastyczne prowokacje, co uzasadnia się twórczością Sapkowskiego, w której często i otwarcie potępia on rasizm.

Początkowo, mimo protestów czytelników i czytelniczek, Sapkowski zrezygnował z kontynuacji sagi o wiedźminie. Kolejnym napisanym przez niego cyklem jest trylogia husycka, której głównym bohaterem jest Reinmar z Bielawy, zwany także Reynevanem von Bielau. Historia rozgrywa się w XV wieku, podczas wojen husyckich, na ziemiach polskich, śląskich oraz czeskich. Główny bohater to kochliwy adept magii, uciekający przed kolejnymi zagrożeniami i stale podejmujący błędne decyzje.

W 2009 roku Sapkowski całkowicie zmienił zakres swych twórczych zainteresowań, osadzając akcję powieści pt. Żmija w Afganistanie podczas radzieckiej interwencji. Tym razem główny bohater to obdarzony paranormalnymi zdolnościami chorąży Armii Radzieckiej polskiego pochodzenia Paweł Lewart.

Sapkowski wydał także esej o Rycerzach Okrągłego Stołu pt. Świat króla Artura. Maladie, leksykon miłośnika fantasy Rękopis znaleziony w Smoczej Jaskini, poradnik dla osób zaczynających grać w RPG pt. Oko Yrrhedesa, oraz wiele opowiadań i artykułów w czasopismach i zbiorach opowiadań.

W lutym 2012 roku pisarz zmienił zdanie i zapowiedział, że wróci do cyklu o wiedźminie – pisaliśmy o tym m. in. TUTAJ. Wfektem tej pracy jest powieść zatytułowana Sezon Burz, która ukazała się jesienią 2013 roku, a w której powraca postać Wiedźmina. Książka nie stanowi jednak kontynuacji Pani Jeziora – poprzedniej książki Sapkowskiego o Geralcie. Jej akcja osadzona została na krótko przed wydarzeniami z opowiadania Wiedźmin.

Najważniejsza bibliografia:

Zbiory opowiadań:

Wiedźmin (REPORTER 1990)
Ostatnie życzenie (superNOWA 1993)
Miecz przeznaczenia (superNOWA 1993)
Coś się kończy, coś się zaczyna (superNOWA 2000)
Opowieści o wiedźminie, tom 1 (Libros 2002), wznowienie dawniejszych opowiadań
Opowieści o wiedźminie, tom 2 (Libros 2002), wznowienie dawniejszych opowiadań
Maladie i inne opowiadania (superNOWA 2012)

Powieści:

Saga o wiedźminie:
Krew elfów (superNOWA 1994)
Czas pogardy (superNOWA 1995)
Chrzest ognia (superNOWA 1996)
Wieża Jaskółki (superNOWA 1997)
Pani Jeziora (superNOWA 1999)
Sezon burz (superNOWA 2013)

Trylogia husycka:
Narrenturm (superNOWA 2002)
Boży bojownicy (superNOWA 2004)
Lux perpetua (superNOWA 2006)

Inne powieści:
Żmija (superNOWA 2009)

Inne książki:

Oko Yrrhedesa (MAG 1995), gra fabularna
Świat króla Artura. Maladie. (superNOWA 1995), esej
Rękopis znaleziony w Smoczej Jaskini (superNOWA 2001), przewodnik po literaturze fantasy
Historia i fantastyka (superNowa 2005), wywiad-rzeka przeprowadzony przez Stanisława Beresia

Źródła: Culture.pl, Wikipedia.org

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *