Frank Herbert,  jeden z najwybitniejszych przedstawicieli amerykańskiej literatury s – f, obchodziłby dziś, bagatela, 91 urodziny. Choć nie żyje już od ćwierćwiecza, jego nazwisko nadal elektryzuje wielbicieli fantastyki na całym świecie, a jego największe dzieło, Diuna, na stałe weszło do kanonu nie tylko popkultury, ale też kultury w prawdziwym znaczeniu tego słowa.

Jego twórczość określa się jako twarde s – f. Herbert był erudytą; w swojej twórczości nie tylko kreuje fantastyczne światy, ale też porusza wiele zagadnień z zakresu psychologii, socjologii, filozofii, ekonomii i religii. Porusza zagadnienia związane z naturą i kondycją człowieka, jego możliwości, ale też i zagrożeń, jakie one ze sobą niosą. Na kartach książek Herberta często odnajdujemy takie motywy, jak systemy totalitarne, walka o władzę, technika wymykająca się spod kontroli czy też narkotyki zmieniające stany świadomości. Zawsze jednak w centrum zainteresowania autora stoi sam człowiek.

Herbert na kartach swej powieści zwraca uwagę na łatwość, z jaką ludzie poddają się woli charyzmatycznych przywódców. Często podejmował kwestię związków między władzą, polityką a religią. Intrygowały go też zagadnienia związane z ludzkim potencjałem, możliwościami przetrwania, z ewolucją. Interesował się socjobiologią, psychologią i psychiatrią, szczególnie w zakresie zdrowia psychicznego i szaleństwa. Był też, prawdopodobnie, pierwszym autorem s-f, który zaczął popularyzować ekologię oraz ideę systemowego myślenia. Postrzegał świat wieloaspektowo, jako system naczyń połączonych i wiedział, że zdarzenia w jednym obszarze mogą pociągnąć za sobą konsekwencje w zupełnie innym.

Jego najbardziej znane utwory to powieści składające się na cykl Saga Diuny. Pierwsza z nich, Diuna, uważana jest za wizjonerskie, wybitne dzieło i sama nie waham się przyznać tej opinii racji. Diuna zachwyca oryginalnością wizji, znakomitym warsztatem, a także wrażliwością i spostrzegawczością twórcy, który okazuje się uważnym obserwatorem ludzkiej psychiki.

Frank Herbert urodził się 8 października 1920 w Tacoma w USA. Wbrew temu, co wyczytacie w polskiej Wikipedii, nie ukończył studiów na Uniwersytecie w Seattle. Jego syn, Brian, tłumaczył to tym, że jego ojciec był skłonny studiować tylko to, co go interesowało. Przerwał więc studia, gdy zaczęły go nużyć i podążył tropem swoich pasji.

W czasie drugiej wojny światowej służył w amerykańskiej marynarce wojennej. Później imał się bardzo wielu zajęć i dużo podróżował. Pracował m.in. jako operator telewizyjny, fotograf, komentator radiowy, reporter i redaktor gazet, a nawet poławiacz małży i degustator win.

Jego pierwsze publikacje s – f datują się na rok 1952, jednak naprawdę zaistniał dopiero po opublikowaniu w 1955 roku powieści Dragon in the Sea, określanej jako „fantastyczno – naukowy kryminał ze skomplikowanym śledztwem psychologicznym”. Środowisko łodzi podwodnej XIX wieku posłużyło mu za pole do analizy ludzkiego zdrowia psychicznego i szaleństwa, zaś zasadniczym przesłaniem książki był przewidywany światowy konflikt wywołany rywalizacją o ropę naftową. Mimo pozytywnego odbioru ze strony krytyków, książka nie okazała się komercyjnym sukcesem.

Prace nad swoim najwybitniejszym dziełem, Diuną, rozpoczął w 1959 roku. Ukończenie powieści zajęło mu sześć lat. Choć w roku 1963 i 1965 ukazywała się w odcinkach w czasopiśmie Analog Science Fact and Fiction, Herbert miał początkowo kłopoty ze znalezieniem wydawcy dla całości. Maszynopis odrzuciło blisko dwudziestu wydawców, jeden z nich był uprzejmy napisać do Herberta: możliwe, że robię największy błąd tej dekady, ale…. Cóż, miał rację.

Ostatecznie Diuna ukazała się nakładem znanego filadelfijskiego wydawnictwa Chilton i zebrała bardzo dobre recenzje krytyków. Jeszcze w 1965 roku uhonorowano ją Nagrodą Nebula dla najlepszej powieści, rok później Herbert za swoją Diunę otrzymał Nagrodę Hugo (którą jednakże musiał podzielić się z Rogerem Zelaznym).

Mimo dużego sukcesu (także na tle dokonań innych pisarzy s – f tamtego okresu), dochody ze sprzedaży książki nie pozwoliły pisarzowi zająć się wyłącznie pisarstwem, nadal więc pracował także jako dziennikarz. Mimo to, trzeba zauważyć, że publikacja Diuny otworzyła drzwi jego karierze. Zachęcony sukcesem, Herbert stworzył cały cykl powieściowy, opowiadający o losach bohaterów zamieszkujących pustynną planetę Arrakis, czyli tytułową Diunę właśnie. Saga ta uważana jest przez wielu do dziś za najlepiej opracowaną serię książek s – f w historii tego nurtu literackiego.

Wreszcie w 1972 roku Herbert porzucił karierę dziennikarską, by zostać pełnoetatowym pisarzem. Od tego momentu, aż do zdecydowanie przedwczesnej śmierci odnosił już sukcesy nie tylko artystyczne, ale także komercyjne.

Ostatecznie w cyklu Saga Diuny znalazły się powieści: Diuna (Dune, 1965), Mesjasz Diuny (Dune Messiah, 1969), Dzieci Diuny (Children of Dune, 1976), Bóg Imperator Diuny (God Emperor of Dune, 1981), Heretycy Diuny (Heretics of Dune, 1983), Diuna: Kapitularz (Chapterhouse: Dune, 1985).

Zmarł 11 lutego 1986 w Madison, w wieku 65 lat z powodu rzatoru żyły płucnej, który był wynikiem powikłań po operacji raka trzustki. Była to śmierć zdecydowanie przedwczesna, prawdopodobnie napisałby jeszcze niejedną książkę…

Śmierć Herberta przerwała cykl Saga Diuny. Na szczęście jednak autor zostawił po sobie ogromną ilość niewykorzystanych materiałów, w tym szkic kolejnej powieści, bazującej na wątkach zawiązanych w tomie piątym i szóstym. Kontynuacji dzieła ojca podjął się syn Herberta,  Brian Herbert we współpracy z Kevinem J.

Choć znany dzięki serii Saga Diuny, Herbert ma na swoim twórczym koncie wiele innych opowiadań i powieści, z których część ukazała się także w Polsce, m. in.: Oczy Heisenberga (The Eyes of Heisenberg, 1966), Władcy niebios (The Heaven Makers, 1968), Ubiczowana gwiazda (Whipping Star, 1970), Twórcy bogów (The Godmakers, 1972).

Najbardziej znaną adaptacją filmową dzieła Herberta jest film Davida Lincha z 1984 roku Diuna, w którym wystąpił m. in. Sting. Chociaż fani i krytycy w USA nie przyjęli filmu zbyt dobrze, sam Herbert był z niego zadowolony. Mimo niepowodzeń w Stanach, obraz osiągnął sukces w Europie i Japonii.

Źródło: Wikipedia.org