14 października 1864 roku w Strawczynie koło Kielc urodził się Stefan Żeromski – polski prozaik, publicysta i dramaturg, nazwany „sumieniem polskiej literatury”, wolnomularz. Posługiwał się pseudonimami Maurycy Zych, Józef Katerla i Stefan Iksmoreż.
Niewiele brakowało, a byłby drugim polskim noblistą w dziedzinie literatury. W 1924 roku został kandydatem do literackiej nagrody Nobla, na przeszkodzie stanął jednak jego własny utwór Wiatr od morza, który nie spodobał się szwedzkim akademikom ze względu na swą antyniemiecką wymowę. Nobla dostał Reymont, a Żeromskiemu pozostała sława jednego z największych polskich powieściopisarzy. Wielki patriota i społecznik, a przy tym niepoprawny romantyk, przez całe życie borykał się z biedą, chorobą i okrucieństwem losu.
Żeromski był słabym uczniem. kilkakrotnie powtarzał klasę – nie odpowiadał mu system carskiego gimnazjum i ostatecznie wycofał swoje papiery ze szkoły, gdy choroba przerwała mu egzaminy maturalne. Jednak już jako uczeń pisał i wydawał pierwsze utwory na łamach prasy.
Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej herbu Jelita*. Wychował się w Ciekotach w Górach Świętokrzyskich. Jego ojciec Wincenty Żeromski wspierał Polaków walczących w powstaniu styczniowym, jednak po upadku powstania na skutek represji rosyjskich ojciec utracił majątek i, aby utrzymać rodzinę, został dzierżawcą folwarków.
Czytaj dalej →