Cylinder, peleryna, smoking wszystko to składa się na kostium magika. W powieści poznajemy Vaclava i Lenę rosyjskich emigrantów, którzy mieszkają w Nowym Jorku, w Brooklinie, ponurej dzielnicy rosyjskich emigrantów. Vaclav mieszka z matką i ojcem. Leną opiekuje się jej ciotka, prostytutka. Powoli i w magiczny sposób poznajemy historię dwojga młodych ludzi. Kiedy wkraczamy w ich świat, Vaclav ma dziesięć, a Lena dziewięć lat. Vaclav marzy, by zostać wielkim magikiem na miarę Houdiniego czy Copperfilda. Lena ma zostać jego słodką i piękną asystentką. Planują w tajemnicy przed Rasią, matką Vaclava, występ sztuki magicznej. Są bardzo przejęci swoimi rolami. Tworzą listę list, które w punktach zawierają rzeczy, które należy zrobić przed występem: kostiumy, materiały do kostiumów, iluzje, materiały do iluzji, rzeczy do zrobienia, rzeczy do wyczarowania, rzeczy do lewitacji, rzeczy do zniknięcia, rzeczy do przemiany w gołębie, gołębie do przemiany rzeczy. Są podekscytowani i pełni nadziei. Niestety dzień przed planowanym występem Lena znika…

Na konstrukcję książki składają się cztery części, przedstawiające kolejne etapy w życiu Vaclava i Leny. Najwięcej uwagi poświęca się w nich dzieciństwu, kolejne rozdziały opisują jak wygląda dalsze życie dwojga młodych ludzi osobno. Vaclav uczęszcza do renomowanej szkoły, ma dziewczynę – Amerykankę, która jednak nie zyskała sympatii Rasi. Vaclav nadal całą duszą i umysłem kocha magię i wciąż ćwiczy nowe sztuczki. Wydawać by się mogło, że jego życie jest normalne i spokojne. Jednak on wciąż pamięta Lenę. Od momentu jej zniknięcia, co noc, na głos życzy jej dobrej nocy. Zastanawia się w końcu, czy aby kolejnej nocy nie przestać z tym zwyczajem. Kiedy walczy z myślami bardzo płynnie przechodzimy do kolejnego rozdziału, który dotyczy słodkiej asystentki Leny.

Dowiadujemy się całej jej smutnej i tragicznej historii. Jak to się stało, że zamieszkała z ciotką. Najpierw mieszkała ze starszą panią Radoslavą Dvorakovską. Nie było u niej najlepiej. Lena była zamknięta w sobie, nie lubiła spotykać się z innymi dziećmi. Kiedyś podsłuchała rozmowę, która dotyczyła jej osobiście:

Jak bezdomny pies, wychowano ją jak bezdomnego psa. Więc co tu się dziwić, że po prostu kucnęła i urodziła tego kundla w tym skundlonym kraju, a potem nawiała.

Niewiele z tego rozumiała. Ale już wtedy bardzo chciała dowiedzieć się czegoś o swojej matce. Po tym, kiedy Lena znalazła martwą Radoslavę w wannie, zostaje zabrana do domu dziecka, a potem zamieszkuje z ciotką, siostrą jej matki. Jednak dopiero na samym końcu dowiadujemy się prawdziwej historii rodziców Leny. Czy jest to piękna i romantyczna opowieść o młodych, zakochanych ludziach? Czy wręcz przeciwnie, o dwójce ludzi z marginesu społecznego? Niech to pozostanie tajemnicą. Wiemy jednak, że z jakiegoś powodu Lena zostaje zabrana od ciotki. Adoptuje ją Emily. Dziewczynka ma wszystko czego potrzebuje: piękny pokój, własne łóżko. Jest już dziewczyną odważną i bardziej śmiała. Została przewodniczącą szkoły. W dniu swoich siedemnastych urodzin postanawia zadzwonić do Vaclava. Ma plan, w którym tylko on może jej pomóc.

-Lena – mówi Vaclav i wypowiedzenie jej imienia to jak zrobienie salta.
-Vaclav – mówi Lena i wypowiedzenie jego imienia to jak śpiewanie przed ludźmi.

Czy dojdzie do spotkania? Jak dalej potoczą się  ich losy? Czy czytelnik znajdzie granice między rzeczywistością a dziecięcą fantazją, między realnością a magią?

Byłaby to duża strata, gdyby Tanner z niewielkiego opowiadania, które napisała najpierw, nie stworzyłaby tej powieści. Czysta, prosta i piękna miłość, która zrodziła się między Vacalvem i Leną, byłaby dla nas wciąż nieodgadniona. Vaclav tak samo jak pisarka miał własne marzenia, do których uparcie dążył. Jak sama mówi, książka jest fikcją, dzieckiem jej wyobraźni. Jak dobrze, że są jeszcze tacy ludzie, którzy potrafią pisać duszą i wyobraźnią.

Vaclav i Lena to powieść przesycona treścią; studium dorastania, opowieść o rozstaniu, życiowej inicjacji i odnajdywaniu się w prawdziwym, dorosłym świecie pełnym przeszkód i niesprawiedliwości. Plusem jest także literacki styl powieści, zachowany dzięki tłumaczce – Agnieszce Walulik.

Każdy w tej powieści może odnaleźć cząstkę siebie, swojego dzieciństwa, swoich marzeń. Spełnianie marzeń jest takie proste.

Autorka: Haley Tanner
Tytuł: Vaclav i Lena
Przekład: Agnieszka Walulik
Data wydania: luty 2011
Wymiary: 12,3 x 19,5 cm
Liczba stron: 328
Oprawa: twarda z obwolutą
Wydawnictwo: W.A.B.
ISBN: 978-83-7414-916-7
Gatunek: powieść obyczajowa