Akira Kurosawa jest jednym z najbardziej znanych reżyserów (a także scenarzystą i producentem filmowym) zarówno w Japonii, jak i poza granicami kraju. Jego twórczość wywarła wielki wpływ na kilka pokoleń filmowców na całym świecie. Swój pierwszy obraz, Sagę o dżudo, zrealizował w 1943. Był aktywny zawodowo prawie do końca życia – jego ostatni film, Madadayo, miał premierę w 1993.
Kurosawa urodził się 23 marca 1910 roku w Omori w Tokio, jako najmłodszy z siedmiorga dzieci. Jego ojciec był oficerem, potomkiem samurajów. W młodości interesował się malarstwem, w szczególności sztuką europejską.
Dorastał z bratem o imieniu Heigo. Razem z nim brał udział w spotkaniach lewicujących środowisk intelektualnych. Był świadkiem przemiany Japonii ze słabo rozwiniętego kraju w potęgę ekonomiczną o tendencjach militarystycznych. Heigo Kurosawa był aktorem i uprawiał sztukę benshi, tzn. podkładał głos postaci niemych filmów. Gdy zaczęto nagrywać udźwiękowione filmy, stracił pracę i z tego powodu próbował popełnić samobójstwo. Drugim traumatycznym doświadczeniem z dzieciństwa było trzęsienie ziemi, które nawiedziło Tokio w roku 1923.
W 1936 roku Kurosawa odpowiedział na ogłoszenie wytwórni filmowej poszukującej asystentów, gdzie zapoznał się ze sztuką realizacji filmu, pisania scenariuszy i tworzenia montażu. Jako reżyser zadebiutował oficjalnie w 1943 roku filmem Saga o judo.
Mimo iż jego najbardziej znanymi dziełami są filmy z lat 50.’ i 60’, reżyserował i pisał scenariusze aż do śmierci. Zmarł 6 września 1998 roku w Setagaya w Tokio z powodu udaru.
Akcja najbardziej znanych filmów Kurosawy toczy się w feudalnej Japonii (ok. XIII-XVII wieku). Fabuła kilku jego filmów stanowi adaptacje dzieł Shakespeare’a: Ran został oparty na Królu Learze, Tron we krwi – na Makbecie, a Zły śpi spokojnie – Hamlecie.
Ukryta forteca (Kakushi toride no san akunin), opowieść o księżniczce, jej generale i dwóch bufonowatych farmerach, stała się dla George’a Lucasa jedną z inspiracji przy tworzeniu Gwiezdnych wojen. Inne znane filmy Kurosawy to: Rashōmon, Siedmiu samurajów (na podstawie którego nakręcono później western Siedmiu wspaniałych oraz serial anime; film natchnął także Stephena Kinga, który V część cyklu Mroczna Wieża V: Wilki z Calla, napisał, zainspirowany filmem) czy Straż przyboczna – pierwowzór westernu Sergia Leone Za garść dolarów. Kontynuację Straży przybocznej stanowi film Sanjūrō, samuraj znikąd.
Kurosawa wyreżyserował także filmowe adaptacje kilku rosyjskich powieści, m.in. Idioty Dostojewskiego i Na dnie Gorkiego. Film Niebo i piekło oparty został na kanwie powieści kryminalnej Eda McBaina. W szesnastu z jego filmów, nakręconych między 1948 a 1964 rokiem, pojawiają się wciąż ci sami aktorzy, w szczególności Toshirō Mifune, którego współpraca z Kurosawą rozpoczęła się w 1948 (Pijany anioł), a skończyła w 1964 (Rudobrody).
Po nakręceniu tego ostatniego Kurosawa zaczął kręcić w kolorze, zmieniając styl swoich filmów, które do tej pory miały charakter raczej epicki. Jego kolejny film, Dō desu ka den, opowiadający o grupie biedaków żyjących na wysypisku śmieci, nie osiągnął sukcesu. Reżyser rozpoczął wtedy pracę przy hollywoodzkim projekcie Tora! Tora! Tora, ale wytwórnia 20th Century Fox zastąpiła go innym reżyserem – Kinjim Fukasaku zanim film został ukończony.
Po tym wydarzeniu Kurosawa próbował popełnić samobójstwo, ale przeżył. Na jego stan psychiczny miał również wpływ fakt, że choć w Europie i USA Kurosawa był ceniony, to w Japonii jego filmy były przyjmowane przez widzów i krytykę chłodno. Zaczął kręcić kolejne filmy: Dersu Uzała, nakręcony w ZSRR, którego fabuła oparta jest o historyczny – z początków XX wieku – epizod z badań Dalekiego Wschodu. Film ten uzyskał nagrodę Oscara w kategorii film obcojęzyczny. Sobowtór, będący opowieścią o sobowtórze średniowiecznego japońskiego władcy, który przejmuje jego tożsamość oraz Ran, który osiągnął spektakularny międzynarodowy sukces i jest uważany za ukoronowanie kariery Kurosawy. Do ostatnich filmów Kurosawy należą między innymi Sny, Sierpniowa rapsodia i Madadayo.
Źródło: Wikipedia.org