W teatrze spotykam się z prawdziwym człowiekiem, tu i teraz.

Maja Komorowska – polska aktorka teatralna i filmowa, profesorka Akademii Teatralnej w Warszawie; dwukrotnie zdobyła główne nagrody aktorskie na Kaliskich Spotkaniach Teatralnych (1972, 1990), dwukrotnie otrzymała nagrodę za pierwszoplanową rolę kobiecą na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych za role w filmach Bilans kwartalny (1975) i Cwał (1996).

Jej pełne nazwisko brzmi Maria Janina Maja Komorowska-Tyszkiewicz. Urodziła się 23 grudnia 1937 roku w Warszawie, jako córka hrabiego Leona Komorowskiego z Kurmen h. Korczak i Ireny z Leitgeberów. Ma brata bliźniaka Piotra, który także jest aktorem. 19 grudnia 1959 roku wyszła za mąż za Jerzego Huberta Tyszkiewicza, pochodzącego z rodziny hrabiowskiej. Aktorka od lat bierze czynny udział w życiu społecznym i kulturalnym. Oddzielną kartą w jej biografii była pomoc internowanym w czasie stanu wojennego. Jest częstym gościem ośrodków polonijnych na całym świecie, w których występuje z wieczorami poetyckimi. Z tymi spektaklami jeździ także po całej Polsce. W 1993 roku Wydawnictwo Tenten wydało książkę autorstwa Komorowskiej zatytułowaną 31 dni maja. Jest bohaterką książki Barbary Osterloff Pejzaż. Rozmowy z Mają Komorowską.

Teatr

W 1960 roku ukończyła Wydział Lalkarski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Trzy lata później zdała eksternistyczny egzamin aktorski. Zadebiutowała 30 września 1960 roku na deskach krakowskiego Teatru Lalki, Maski i Aktora Groteska. Od roku 1961 związana była z zespołem Jerzego Grotowskiego, najpierw w Teatrze 13 Rzędów w Opolu, a następnie w Teatrze Laboratorium we Wrocławiu. Współpraca ta trwała do 1968 roku (z blisko roczną przerwą w 1964 roku). Wystąpiła m.in. w dramacie Słowackiego Kordian oraz w Oratorium robotniczym i księciu niezłomnym Calderona i Słowackiego.

Po odejściu z Teatru Laboratorium współpracowała z teatrami wrocławskimi: Współczesnym (1968-1970) i Polskim (1970–1972). Za rolę Hamma w sztuce Samuela Becketta Końcówka wystawioną na deskach Teatru Polskiego otrzymała nagrodę I stopnia na 12. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych. W 1972 roku przeszła do warszawskiego Teatru Współczesnego prowadzonego wówczas przez Erwina Axera. Zagrała m.in. w Lirze Edwarda Bonda, Święcie Borysa Thomasa Bernharda, Rzeczy listopadowej Ernesta Brylla i Kordianie Słowackiego. Z Teatrem Współczesnym związana jest do dziś.

W latach osiemdziesiątych aktorka wystąpiła w zaledwie kilku spektaklach: w Tryptyku Maxa Frischa przeniesionym na scenę przez Erwina Axera oraz Kurce wodnej Stanisława Witkiewicza, Trzech siostrach Antona Czechowa i Letycji i lubczyku Petera Shaffera w reżyserii Macieja Englerta. Za rolę w ostatniej sztuce zdobyła nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza oraz nagrodę główną na 30. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych. W kolejnej dekadzie Komorowska pojawiła się na scenie o wiele częściej. Stworzyła kilka dojrzałych ról, choćby w Wizycie starszej pani Friedricha Dürrenmatta w reżyserii Wojciecha Adamczyka, Szczęśliwych dniach Samuela Becketta w reżyserii Antoniego Libery, U celu Thomasa Bernharda w inscenizacji Erwina Axera oraz Wymazywaniu Krystiana Lupy. Za rolę Cecily Robson w przedstawieniu Kwartet Ronalda Harwooda otrzymała Feliksa Warszawskiego oraz nagrody na krajowych festiwalach teatralnych.

maja-komorowska-long

Po kreacji Marii w Wymazywaniu aktorka kontynuowała współpracę z Krystianem Lupą. W 2004 roku zagrała Irinę Arkadinę w Niedokończonym utworze na aktora według Mewy Czechowa i ekspresyjną Pilar w Sztuce hiszpańskiej Yasminy Rezy. W 2006 roku pojawiła się jako Anna Meister w sztuce Na szczytach panuje cisza Thomasa Bernharda. Za tę rolę w 2008 roku aktorka otrzymała tytuł Najlepszej Aktorki na 14. Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych w Łodzi. W tym samym roku została uhonorowana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Złotym Medalem Gloria Artis w kategorii teatr. Duże uznanie przyniosła jej rola Sary Bernhardt w sztuce Mimo wszystko Johna Murrella w reżyserii Waldemara Śmigasiewicza. Zagrała wielką gwiazdę przyzwyczajoną do składanych jej hołdów i jednocześnie kobietę inteligentną, ironiczną i świadomą starości i nadchodzącej śmierci.

W Warszawie występowała gościnnie m.in. w Starej Prochowni, Scenie Prezentacje czy w Teatrze Dramatycznym. Ponad 30 razy wystąpiła w Teatrze Telewizji oraz wyreżyserowała przedstawienie Przy stole Antona Czechowa. Od 1982 roku wykłada w Akademii Teatralnej w Warszawie. Za osiągnięcia artystyczne i dydaktyczne otrzymała nagrodę indywidualną Ministerstwa Kultury i Sztuki w 1991 i 1994 roku. W 2011 roku wyreżyserowała przedstawienie Panny z Wilka na podstawie opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza, które w lipcu tego samego roku otrzymało nagrodę Grand Prix podczas VI Międzynarodowego Festiwalu Szkół Teatralnych w Warszawie.

Film

Maja Komorowska zadebiutowała w filmie w 1960 roku użyczając głosu w baśni Marysia i krasnoludki, jednak za początek jej kariery filmowej uważa się rolę z 1970 roku w Życiu rodzinnym Krzysztofa Zanussiego. Rok później aktorka ponownie wystąpiła u Zanussiego w filmie telewizyjnym Za ścianą, w którym zagrała zakompleksioną niedoszłą naukowczynię. Te dwie debiutanckie role zostały nagrodzone na krajowych i międzynarodowych festiwalach filmowych. Wkrótce stała się Komorowska ulubioną aktorką tego reżysera. Zanussi napisał kilka scenariuszy filmowych z myślą o aktorce. W 1971 roku zagrała też w dramacie psychologicznym Jak daleko stąd, jak blisko Tadeusza Konwickiego.

Po obejrzeniu filmu Za ścianą Andrzej Wajda zaproponował aktorce zagranie Racheli w Weselu, choć sama Komorowska uważała, że lepiej w tej roli wypadłaby Ewa Demarczyk. Ta drugoplanowa rola została nagrodzona Złotym Gronem w 1974 roku podczas Lubuskiego Lata Filmowego. W 1976 roku zagrała u Istvána Szabó w obrazie Budapeszteńskie opowieści opisującym powojenną historię Węgier. W 1979 roku ponownie wystąpiła u Wajdy w ekranizacji opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza Panny z Wilka. W drugiej połowie lat 70′ i w latach 80′ aktorka kontynuowała współpracę z Zanussim. Rola Marty Siemińskiej w Bilansie kwartalnym przyniosła jej nagrodę dla najlepszej aktorki na FPFF w Gdyni. Kolejne filmy z tym reżyserem to m.in. Spirala, Kontrakt, Pokuszenie, czy Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest….

W 1988 roku Komorowska pojawiła się w filmie Dekalog I – pierwszej części cyklu telewizyjnego w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego. Rok później wystąpiła w Lawie Tadeusza Konwickiego i ponownie u Zanussiego w obrazie Stan posiadania, za który została nominowana do nagrody za pierwszoplanową rolę kobiecą na FPFF w Gdyni. W 1991 roku aktorka zagrała w serialu Janusza Zaorskiego Panny i wdowy. W 1995 roku Komorowska zagrała w dramacie Cwał, w którym wcieliła się w postać Idalii Dobrowolskiej. Aktorka otrzymała Złotą Kaczkę – nagrodę czytelników magazynu Film, po raz drugi zdobyła nagrodę dla najlepszej aktorki na festiwalu w Gdyni oraz nagrody na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Toronto i Festiwalu Filmowym Narodów Słowiańskich i Prawosławnych.

maja-komorowska-cwal1

W 2000 roku pojawiła się w filmie Wyrok na Franciszka Kłosa Wajdy, w którym wcieliła się w postać matki głównego bohatera. Jej następny film to dramat telewizyjny Skarby ukryte Zanussiego z cyklu Opowieści weekendowe. W 2002 roku wystąpiła gościnnie w serialu Na dobre i na złe. Kolejnym filmem u Wajdy był obraz Katyń (2007). W tym samym roku zagrała w węgierskim filmie Ósmy dzień tygodnia. Rola Hanny Szandroy została doceniona przez jury podczas Lubuskiego Lata Filmowego, gdzie aktorka zdobyła nagrodę specjalną za wybitną kreację aktorską. W 2009 roku wystąpiła w obrazie Rewizyta przedstawiającym dalsze losy bohaterów filmów Zanussiego z lat siedemdziesiątych oraz w dramacie biograficznym Popiełuszko. Wolność jest w nas Rafała Wieczyńskiego.

Filmy fabularne:

1960: Marysia i krasnoludki jako Żagiewka (głos)
1970: Życie rodzinne jako Bella
1970: Góry o zmierzchu jako Agnieszka
1971: Za ścianą jako Anna Romanek
1971: Jak daleko stąd, jak blisko jako Musia
1971: Nos jako Plaskowja, żona fryzjera
1971: System jako Lisa
1972: Ocalenie jako Marta Małecka
1972: Ostatni liść jako Maja
1972: Wesele jako Rachel
1973: Chłopcy jako Siostra Maria
1973: Diabelskie eliksiry (Die Elixiere des Teufels) jako Eufenia
1974: Oczekujące (Varakozok) jako Pielęgniarka
1975: Bilans kwartalny jako Marta Siemińska
1976: Budapeszteńskie opowieści (Budapesti mesék)
1978: Spirala jako Teresa
1979: Panny z Wilka jako Jola
1979: Drogi wśród nocy (Wege in der Nacht) jako Elżbieta
1980: Kontrakt jako Dorota
1981: Człowiek z żelaza jako Aktorka recytująca wiersz Miłosza
1981: Z dalekiego kraju jako Zakonnica w pałacu arcybiskupa krakowskiego
1981: Pokuszenie jako Marta
1982: Limuzyna Daimler-Benz jako Matka
1983: Kartka z podróży jako pani Grossmanowa, matka Dawida
1984: Rok spokojnego słońca jako Emilia
1984: Sinobrody (Blaubart) jako Katarzyna
1987: Wygasłe czasy (Erloschene Zeiten) jako księżna Radziwiłł
1988: Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest… (Wherever You Are…) jako Siostra Klementyna
1988: Dekalog I jako Irena, siostra Krzysztofa
1988: Przenikanie z Ważką
1988: Notturno jako Anna Schubert
1989: Lawa. Opowieść o „Dziadach” Adama Mickiewicza jako Guślarz
1989: Stan posiadania jako Zofia
1995: Cwał jako Idalia Dobrowolska
2000: Wyrok na Franciszka Kłosa jako Matka Kłosa
2000: Skarby ukryte jako Róża
2007: Ósmy dzień tygodnia (A Hét nyolcadik napja) jako Hanna Szandroy
2007: Katyń jako Maria, matka Rotmistrza
2009: Rewizyta jako Bella
2009: Popiełuszko. Wolność jest w nas jako Maja

Źródło: Wikipedia.org

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *