Jego nazwisko znane jest chyba wszystkim: to żyjący w latach 1809-1882 angielski przyrodnik, twórca teorii ewolucji, według której wszystkie gatunki pochodzą od form wcześniejszych. Dowody potwierdzające jej prawdziwość zaprezentował on w książce O powstawaniu gatunków, a zebrał je w głównej mierze właśnie podczas wspomnianej podróży. Postać Karola Darwina oraz opowieść o tej wyprawie ciekawie przedstawił w swojej książce Alan Moorehead.

Alan Moorehead (1910-1983) to australijski pisarz, dziennikarz i korespondent. W 1936 roku przeniósł się on do Anglii, gdzie został zatrudniony w Daily Express. Relacjonował między innymi wojnę domową w Hiszpanii. Podczas II wojny światowej był korespondentem wojennym na Bliskim i Dalekim Wschodzie oraz w wielu krajach europejskich. Został Kawalerem Orderu Imperium Brytyjskiego. Do tej pory w Polsce wydane zostały dwie jego książki: Australijski dramat (1976) oraz Nad Nilem Błękitnym i Białym (1985). Obecnie, dzięki wydawnictwu Zysk i S-ka, mamy okazję poznać kolejną jego opowieść – Podróż, która zmieniła świat. Darwin na pokładzie Beagle’a.

Dzięki książce możemy dowiedzieć się, jakie były przyczyny zorganizowania wyprawy oraz jak doszło do tego, iż Karol Darwin wziął w niej udział. Autor przybliża nam również szczegóły dotyczące jego pracy związanej z badaniem geologii gór oraz powstaniem życia i gatunków na Ziemi. Przeczytamy tu, jakie obserwacje dotyczące przyrody, w szczególności zwierząt – ich natury, zachowań i zwyczajów – poczynił naukowiec. Dowiemy się, w jaki sposób zbierał i zabezpieczał różnorodne okazy przyrodnicze i jakie doświadczenia przeprowadzał. Przekonamy się, co skłoniło go do poświęcenia swojego życia historii naturalnej oraz co pomogło mu stworzyć teorię ewolucji.

Znajdziemy tutaj także ciekawe informacje na temat ludności zamieszkującej odwiedzane przez załogę Beagle’a miejsca, a konkretnie na temat wyglądu, stylu życia, zwyczajów mieszkańców poszczególnych krajów i wysp.

Jak można przekonać się podczas lektury książki, w trakcie opisywanej wyprawy Karola Darwina spotykały, zarówno na lądzie, jak i na morzu, rozmaite przeżycia i mniej lub bardziej niebezpieczne przygody, m.in. podczas sztormu, trzęsienia ziemi w Chile czy rewolucji w Argentynie. Dzięki temu książkę tę czyta się niczym najlepszą powieść podróżniczo-przygodową, a wrażeniu temu sprzyjają obrazowe, malownicze opisy krajobrazów, zwierząt i ludzi, a także żywa narracja. Warto jednak pamiętać, że Alan Moorehead, snując opowieść o wyprawie Beagle’a, trzymał się faktów, starając się wiernie odtworzyć przebieg tej ekspedycji. Świadczą o tym cytowane w książce fragmenty dziennika Karola Darwina oraz jego listów pisanych w podróży, a także bibliografia, prezentująca źródła, z jakich korzystał autor.

Muszę szczerze przyznać, iż książka Podróż, która zmieniła świat zachwyciła mnie. Zawarta w niej opowieść tak mocno podziałała na moją wyobraźnię, iż lektura ta stała się dla mnie niezwykłą literacką podróżą w czasie i przestrzeni. Nie ukrywam, że dużą rolę odegrał tutaj literacki talent autora – bogactwo jego języka oraz świetny, wzbudzający podziw warsztat literacki. Alan Moorehead znakomicie oddał klimat epoki, w której rozgrywały się opisywane przez niego wydarzenia, jak również atmosferę towarzyszącą wyprawie i dokonywanym w jej trakcie odkryciom. Czytając tę książkę sama wręcz przeżywałam wszelkie przygody, jakie zostały tu opisane, czułam się, jakbym była uczestniczką owej ekspedycji i naocznym świadkiem osiągnięć Darwina. Nic więc dziwnego, że lektura tej opowieści była dla mnie prawdziwą przyjemnością, choć nie tylko, bowiem w trakcie czytania mogłam połączyć przyjemne z pożytecznym, wzbogacając przy okazji swoją wiedzę o rozmaite ciekawostki i informacje z dziedziny geografii, przyrody i historii.

Ucieszyłam się, że miałam również szansę poznać nieco bliżej postać Karola Darwina – jego pracę, dokonania, pasję, poglądy na różne sprawy, osobowość. Do tej pory był on dla mnie postacią historyczną, naukowcem, o którym wiedziałam jedynie w dużym skrócie, czego dokonał. Alanowi Mooreheadowi udało się go „ożywić”, sprawić, że stał się dla mnie człowiekiem, który żył, czuł, marzył.

Wspomniałam wcześniej, iż jestem zachwycona książką Alana Mooreheada. Powodem jest nie tylko niezwykle zajmująca treść, ale też jej szata graficzna. Książka jest bowiem pięknie i starannie wydana. Jej tekst wzbogacają liczne malownicze ilustracje z epoki, w której miały miejsce opisane wydarzenia.

W tym miejscu nie pozostaje mi nic innego, jak zachęcić wszystkich do lektury. Podróż, która zmieniła świat to książka nie tylko warta przeczytania, ale też godna tego, by posiadać ją na stałe w swojej domowej biblioteczce. Sądzę, że dla miłośników literatury podróżniczej, a w szczególności literackich podróży retro, książka ta będzie prawdziwą gratką. Również osoby, które chętnie sięgają po biografie, na pewno nie poczują się nią zawiedzone. Jeżeli więc marzy się Wam podróż w czasie i przestrzeni, koniecznie sięgnijcie po książkę Alana Mooreheada – właśnie ona stanie się dla Was przepustką do niedostępnego dotąd świata. Serdecznie polecam!

Autor: Alan Moorehead
Tytuł: Podróż, która zmieniła świat. Darwin na pokładzie Beagle’a
Tytuł oryginalny: Darwin and the Beagle
Przekład: Jacek Spólny
Data wydania: maj 2014
Wymiary: 146×205 mm
Liczba stron: 352
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Wydawnictwo: Zysk i S-ka
ISBN: 978-83-7785-140-1
Gatunek: literatura podróżnicza, biografia